مقامه نویسی در ادبیات معاصر عرب با تکیه بر مقامات ناصیف الیازجی
استاد راهنما: حسین ناظری
نگارش: صدیقه کوهی؛ دانشگاه فردوسی مشهد.- 1394
چکیده
فن مقامه نویسی یکی از شاهکارهای ادبی در ادبیات عربی به شمار می رود. این فن از ابتدای ظهورش تا به به حال فراز و نشیب هایی داشته است و برخلاف دیگر فنون ادبی از ابتدا با قوت و شدت ، توسط دو مقامه نویس بزرگ، بدیع الزمان همدانی و حریری شروع شده است. پس از این دو، افرادی چون زمخشری و سیوطی این شیوه را دنبال کرده و نوآوری هایی داشته اند. در عصر معاصر نیز که ادبیات از تصنع و تکلیف دور شد، عده ای با تقلید از پیشگامان این هنر آن را برگرداندند. نکته قابل توجه اینکه همچون شعراء مقامه نویسان در عصر معاصر الگوی خود را پیشروان اولیه این فن قرار دادند. شیخ ناصیف یازجی نویسنده مسیحی و ماهر لبنانی یکی از بهترین مقامه نویسان دوره معاصر است که شصت مقامه به تقلید از حریری پدید آورد و خود شرحی بر آن نوشت.
پژوهش حاضر مبتنی بر مبانی نظری و روش تحلیلی- توصیفی است. هدف از این پایان نامه تعریف مقامه و علت پدید آمدن آن و بررسی مقامات در ادبیات معاصر عرب با تکیه بر مقامات ناصیف یازجی است تا شیوه، محتوا و احیانا نوآوری های آن بررسی شود. همچنین سعی ما بر آن بوده تا با مقایسه مختصر مقامات یازجی با مقامات همدانی و حریری وجوه اشتراک و افتراق آنها و میزان تاثیرپذیری وی از آنان نمایان گردد. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که در ادبیات معاصر تاثیرپذیری از سبک مقامات خود نداشته و برخی دیگر مقامات خود را با مضمونه و موضوع نقد اجتماعی و ... به صورت قصه و مقاله نگاشته اند و کم کم مقامه نویسی در ادبیات عربی جای خود را به داستان های فنی و مقاله داده است.
یازجی مقامه های خود را به تقلید از حریری و بدیع الزمان همدانی نوشته؛ وی هیچ تغییری در ساختار و موضوع مقامات ایجاد نکرده است. مقامه های او شباهت بسیاری به صورت کلی و جزئی به مقامات این دو به ویژه مقامات حریری دارد. تفاوت مقامات او با مقامات آن دو از نظر کمیت و کیفیت موضوع و اسلوب است.
کلیدواژه ها: ادبیات معاصر، مقامه و مقامه نویسی، ناصیف یازجی، حریری، بدیع الزمان
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
