پیشرفت فن‌آوری طی نیم‌قرن اخیر، باعث ظهور بحران‌های زیست‌محیطی شده است. این مسئله انسان را واداشت برای حدّ این بحران راهکاری بیابد. یکی از راه‌حل‌های موثّر در این زمینه، فرهنگ‌سازی و مطالعات بینا رشته‌ای در حوزه علوم انسانی است.
بررسی تطبیقی رابطه ادبیات و محیط‌زیست در ادبیات داستانی معاصر فارسی، بر پایه مبانی نقد بوم‌گرا
استاد راهنما: غلامرضا سالیمان
نگارش: مینو محمدی؛ دانشگاه رازی.- 1395
چکیده
چکیده پیشرفت فن‌آوری طی نیم‌قرن اخیر، باعث ظهور بحران‌های زیست‌محیطی شده است. این مسئله انسان را واداشت برای حدّ این بحران راهکاری بیابد. یکی از راه‌حل‌های موثّر در این زمینه، فرهنگ‌سازی و مطالعات بینا رشته‌ای در حوزه علوم انسانی (ازجمله جغرافیا، دین، فلسفه، اخلاق، زبان و ادبیات و ...) است. نقد بوم‌گرا مفهومی برای مطالعات بینا رشته‌ای در حوزه ادبیات و محیط‌زیست است که رابطه انسان و محیط‌زیست را در متون ادبی بررسی می‌کند و به چگونگی بازتاب مسائل محیط‌زیست در آثار ادبی، در حوزه‌های مختلف جغرافیایی می‌پردازد. یکی از مباحث مهم در مبانی نقد بوم‌گرا، بازتاب نگرش‌های مختلف به محیط‌زیست در فرهنگ‌ها و اعتقادات نواحی مختلف است و هدف آن، اصلاح رویکردهای نادرست فرهنگی نسبت به روابط انسان و نحوه بهره‌برداری از منابع محیط‌زیست است. در این پژوهش، بامطالعه چنین اثر داستانی معاصر فارسی (که از آن میان فقط برخی به لحاظ نقد بوم‌گرا حائز اهمیت بود)، ضمن بررسی تأثیر و تقابل ادبیات و محیط‌زیست، رویکرد نویسندگان نسبت به مباحث و مسائل زیست‌محیطی و همچنین روابط انسان با طبیعت بررسی‌شده است. با تحلیل آثار داستانی که در حوزه ادبیات محیط زیستی و جزء آثار طبیعت نگار محسوب شده‌اند، دیدگاه نویسندگان درزمینهٔ نظریه بوم نقد تبیین شده و این آثار طبق نواحی چهارگانه‌ای که منتقدان این نظریه مطرح کرده‌اند، طبقه‌بندی‌شده است. دستاورد این پژوهش شامل، تعیین آثار ادبی که رویکرد محیط زیستی دارند. همچنین مشخص شدن نوع دیدگاه برخی نویسندگان برجسته معاصر فارسی درزمینهٔ نگرش به محیط‌زیست و چگونگی بازتاب دیدگاه‌ها در آثار این نویسندگان و نیز مقایسه آن‌ها است.
کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی، ادبیات داستانی، نقد بوم‌گرا، محیط‌زیست، بوم‌شناسی در ادبیات.
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
