طنز; پتانسیل زبان نقد سیاسی امل دنقل
حسین چراغی وش, رضا تواضعی
چکیده
امل دنقل; شاعر طنز پرداز و متمرد برجستۀ مصری دهۀ 60میلادی است. شعر و شهرت او از دیوان «البکاء بین یدی زرقاء الیمامة» آغاز شد. با وجود عمر کوتاه شعریش به کمک زبان طنز; به عنوان پتانسیل نهفتۀ زبانی; وقایع امت مصری- عربی را شرح و سپس نقد می کند. طنز های او لطیفه های مضحکی نبودند که دل خواننده را شاد کند؛ بلکه بیان تلخی هایی است که احساس متناقض خواننده آنها را در می یابد. فضای شعر طنز وی با دوتکنیک؛ اسلوب بینامتنی و هنر ناسازواری ایجاد می شود که در بینامتنی; با فراخوانی متون دینی; ادبی و حکایت های تاریخی; دنبال نشان دادن تفاوت گذشتۀ طلایی عربی و زمان حال شکست آنهاست و در نهایت این هنر زبانی ناساز دنقلی است که درجۀ تفاوت حال را با عهد آرمانی معین می سازد. وی در بیان طنز سیاسی; که اغلب با تناقض نمایی در سطح اندیشه; لفظ و جمله صورت می گیرد; از عناصر شخصیت های تاریخی; مکانی و زمانی بهره می برد؛ به گونه ای که با کمک انواع روابط بینامتنی که اغلب از نوع نفی کلی(حوار) می باشد; به کاربرد متفاوت و وارونۀ شکل میراثی متن غائب در متن حاضر می پردازد. دنقل با گزینش گنجینه ها به عنوان نشانه و رمز; ابتدا ذهن امت عربی را متوجه گذشتۀ افتخارآمیز می کند وسپس با دگرگونی متمردانة آنها; درجۀ تفاوت حال معاصر عربی را با گذشته در خاطرش می گنجاند؛ روشی که ذهن عربی را در خوانش متن شعری سهیم می کند.
موضوع .
امل دنق، زبان طنز; بینامتنی،ناسازواری،نقد