رباعیّات خیّام و صلاح جاهلین در آیینه ادبیّات تطبیقی

۱۳۹۷-۰۹-۱۷

رباعیات خیام نیشابوری، یکی از مجموعه‌های شعری است که در مجامع بین‌المللی به دلیل روح انتقادی و سنّت ستیزی آن، به شهرت فراوانی دست یافته ‌است

رباعیّات خیّام و صلاح جاهلین در آیینه ادبیّات تطبیقی

نویسندگان:محمدنبی احمدی 1؛ انتها فیروزی2
¹استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه رازی، ایران
²کارشناس ارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه رازی، ایران
چکیده
رباعیات خیام نیشابوری، یکی از مجموعه‌های شعری است که در مجامع بین‌المللی به دلیل روح انتقادی و سنّت ستیزی آن، به شهرت فراوانی دست یافته ‌است؛ به گونه‌ای که کمتر اثر دیگری با این نوع شعری و موضوع آن برابری می‌کند. صلاح جاهین، شاعر، کاریکاتوریست، هنرمند و روزنامه‌‌نگار معاصر مصری، دارای رباعیات در خور توجّهی است. در این مقاله برآنیم با بررسی دیوان دو شاعر به اندیشه‌های مشترک آنها اشاره نماییم. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر ادبیّات تطبیقی؛ براساس مکتب فرانسوی و با تکیّه بر دیوان دو شاعر است.
فرضیۀ پژوهش بر این نکته استوار است که چون رباعی یک قالب ایرانی است و از آنجا که بیشترین ترجمۀ رباعیات خیام در کشور مصر صورت گرفته است، احتمال داده می‌شود که صلاح جاهین از خیام تأثیر پذیرفته است. هرچند نویسندگان این مقاله معتقدند که این مسأله، تأثیرپذیری مطلق نبوده، بلکه در اشعار صلاح، نوعی نوآوری نیز وجود دارد؛ برای نمونه، وی در پایان هر رباعی، واژۀ «عجبی» را می‌آورد.
یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مضمون‌ها و رویکردهایی همچون؛ زندگی، مرگ و نیستی، جوانی، معشوق، شراب، فصل بهار، روش فلسفی و بهره‌گیری از مفاهیم قرآنی، از اندیشه‌های مشترک خیام و صلاح به شمار می‌آیند.
کلیدواژه‌ها: ادبیات تطبیقی؛ شعر عربی و فارسی؛ قالب رباعی؛ خیام؛ صلاح جاهلین
http://jccl.razi.ac.ir/article_938_8e8de888cb4ca2da1c1e86ce7377003e.pdf

برچسب ها:

ادبیات تطبیقی؛ شعر عربی و فارسی؛ قالب رباعی؛ خیام؛ صلاح جاهلین

سازندگان:

زحمتکش

منابع:

کاوش نامه ادبیات تطبیقی : دوره 8، شماره 30، زمستان 1397، صفحه 1-23

افزودن دیدگاه جدید:

چهل حدیث از امام جعفرصادق (علیه السلام)

خف الله كأنك تراه و إن كنت لا تراه فإنه يراك امام جعفر صادق (ع) : چنان از خدا بترس كه گويا او را مي بيني و اگر تو او را نمي بيني او تو را مي بيند . اصول كافي ، ج 3 ، ص 110

سال نو مبارک

نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی که بسی گل بدمد باز و تو در گل باشی

نظامی گنجوی

بهاری داری از وی بر خور امروز که هر فصلی نخواهد بود نوروز گلی کو را نبوید آدمی زاد چو هنگام خزان آید برد باد

حلول ماه نزول رحمت خدا مبارک

این دهان بستی دهانی باز شد تا خورنده لقمه‌های راز شد لب فروبند از طعام و از شراب سوی خوان آسمانی کن شتاب گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهرهای اجلالی کنی طفل جان از شیر…

هوشنگ ابتهاج

‏گاهی چُنان در این شب ِ تب‌کرده‌ی ِ عبوس ‏پای ِ زمان به قیر فرو می‌رود که مَرد ‏اندیشه می‌کند ‏شب را گذار نیست ‏اما به چشم‌های ِ تو‌ ‏ای چشمه‌ی ِ امید! ‏شب پایدار نیست. هوشنگ…

سعدی

به تو حاصلی ندارد غَمِ روزگار گفتن که شبی نَخُفته باشی به درازنای سالی

مولانا

چون که اسرارت نهان در دل شود ** آن مرادت زودتر حاصل شود

نظرسنجی