بررسی محتوایی شعر عاشورایی از آغاز تا عصر حاضر

استاد راهنما: رضا رضایی

نگارش: علی فقیهی؛ دانشگاه سیستان و بلوچستان.- 1392

غالباً انسان با مذهب پیوندی ، جاودانه دارد .و احادیثی وجود دارد که باید با حادثه‌ی عاشورا پیوندی عاطفی برقرار شود به همین علت یکی از وجوه شاعران در برخورد با قیام کربلا توجه به سوگمندی آن است . البته در ابتدا سوگ وجه غالب شعر عاشورایی است اما در دوره‌های بعد وجه حماسی غالب می‌شود . با فراهم ساختن زمینه شکل‌گیری شعر عاشورایی که هم ویژگی‌های سنتی رثا را در خود دارد و هم نوآوری‌های شورآفرین در آن به چشم می‌خورد ، سرچشمه همیشه جوشان در قلمرو ابداعات شاعرانه با جریان‌های فکری ،ادبی و دینی در دوره‌های گوناگون گردیده است.سپس با ارائه اغراض شعری و مضامین و پیامدهای ارزشی و ادبی ،برای مخاطب روشن می‌کند که شعر عاشورایی برخلاف شیوه‌های رایج شعری ادبیات عرب ،عملکردی ابزاری می‌یابد و در خدمت اهداف ،مضامین و باورهای دینی قرار می‌گیرد . و سرانجام با بررسی تصویرپردازی هنری به‌عنوان یکی از مباحث اساسی زیباشناسی کلام و کاربرد بیشتر رنگ‌آمیزی در تشبیهات و جان‌بخشی به استعارات برای انگیزش بهتر عواطف و احساسات و قرار گرفتن تشبیهات تمثیلی برگرفته از آیات قرآنی و معارف دینی ،در بافت و ساختار هنرمندانه برای اثبات حقانیت و ولایت و انعکاس فضایل اهل‌بیت رجزها و سروده‌های مشهور و بلند عاشورایی مانند :هاشمی‌ات کمیت اسدی ،تاییه دعبل خزاعی و دیوان سیّد حیدر حلِّی و دیگر شاعران معاصر ، مصادیق بارز و شواهد صادق این رویکرد از سوی شاعران متعهد شیعی و حتّی سنّی و غیرمسلمان به شمار می‌آید.