تصویرپردازی شعری در شعر عاشورایی فارسی و عربی (تصویر استعاری)
مقاله 3، دوره 1، شماره 1، بهار 1392، صفحه 47-69
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
1انسیه خزعلی ؛ 2نرگس انصاری
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران
2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
چکیده
تصویرپردازی یکی ازمباحث اساسی زیباییشناسی در کلام است که از دیر‌باز مورد توجه اهل ذوق و فن بوده است. شاعران، تصویر را جزء جدایی‌ناپذیر شعر خود می‌دانستند و ناقدان از این منظر به تحلیل و ارزیابی آثار ادبی پرداختند. نقد تصویری، به‌ویژه در دوران معاصر، بسیار مورد توجه اهل ادب قرار گرفته است.
از طرفی شعر عاشورایی به‌عنوان بخش عظیمی از میراث ادبیات متعهد ملل همواره تصویرگر عاشورا بوده و هست. این هنر ادبی همواره با شکل و محتوا به‌دنبال ترسیم زیبا و در عین حال روشن حوادث و آرمان‌های این نهضت عظیم بوده است.
روشن کردن این بخش از زیبایی‌های ادبی در شعر عاشورایی معاصر هدفی است که در این پژوهش تلاش میکنیم با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی و براساس اصول مکتب آمریکایی در ادبیات تطبیقی و از طریق بررسی شعر بیش از چهل شاعر از شاعران صد سال اخیر دو ملت، به آن دست یابیم؛ لذا پس از استخراج تصویرهای استعاری از اشعار گزیده‌شدة دو زبان که به میزان برابر از دو شعر انتخاب شده‌اند، از جدول‌ها و نمودارهای مورد نیاز استفاده کردیم تا خواننده دیدی آماری نیز به‌‌دست آورد.
وسعت و تنوع تصاویر در شعر فارسی، ابتکار و نوآوری و ارائة تصاویر جدید در این زبان بیش از شعر عربی، حضور برجستة عناصر عاشقانه و عارفانه در شعر عاشورایی فارسی و تنوع و گستردگی عناصر تشکیل‌دهندة تصاویر در شعر فارسی، بخشی از نتایج این پژوهش به‌شمار می‌روند.
واژگان کلیدی:
شعر عاشورا؛ شعر عربی و فارسی معاصر؛ تصویر شعری؛ استعاره
