نقد توصیفی – تحلیلی روش تاریخ ادبیات نویسی رینولد آلن نیکلسون
استاد راهنما: تورج زینی وند
نگارش: پریسا امیری؛ دانشگاه رازی.-1395
چکیده
ادبی نظم و نثر در دوره‌های مختلف تاریخی و... از مشخصات برجسته سبکی این اثر به شمار می‌آیند که با پردازش همه‌جانبه سیاسی، تاریخی، اجتماعی، اعتقادی و دینیِ زندگی اعراب موفق به ارائه یک تصویر تقریباً روشن از سیر ادبیات در طول تاریخ زندگی این اقوام گردیده است. افزون بر ویژگی‌های مذکور باید گفت آنچه به سبکِ نگارش این مستشرق اهمیت ویژه‌ای بخشیده است، حکایتگر آن است که این پژوهشگر معاصر انگلیسی با دو رویکرد تطبیقی و جامعه‌شناسانه به بررسی سیر تاریخ ادبیات اعراب اقدام کرده است. عملکرد تطبیقی وی در اثر موردپژوهش منطبق بر ادبیات تطبیقی در دو مکتب فرانسوی و آمریکایی است، چنان‌که با پرداختن به تأثیرگذاری فرهنگ اعراب و مسلمانان فاتح بر دیگر ملّت‌ها، انتقال و تأثیرگذاری فکری و ادبی ایرانیان و یونانیان بر شعر عرب، تأثیرپذیری متفکّران اروپایی از اندیشه‌های ابن خلدون و آشنایی مردم اروپا بافرهنگ و تمدّن اسلامی به بررسی پیوند تاریخی و جریان تأثیر و تأثّر میان وقایع می‌پردازد که از کلیدواژه‌های اساسی پژوهش تطبیقی در مکتب فرانسوی است و با بررسی تمایزات و تشابهات ادبی و فنی میان ادیبان و فرهنگ‌ها و نقد و زیبایی‌شناسی تطبیقی متون ادبی به سبک ادبیات تطبیقی آمریکا اقدام کرده است.نیکلسون همچنین با گرایش به مطالعات میان‌رشته‌ای در اثر خود، به سمت بررسی سیر و تحولات تاریخ ادبیات در بُعد جامعه‌شناسانه اهتمام ورزیده است، وی در این راستا به بررسی جامعه‌شناختی تاریخی- فرهنگی اعراب و ایرانیان پرداخته است که پیوندهای تاریخی- فرهنگی، رینولد آلن نیکلسون (1868-1945م) از شرق‌شناسان برجسته معاصر هست که آثار ارزشمندی را در حوزه تصنیف، تصحیح و شرح آثار ادبیات اسلامی به‌ویژه ادبیات صوفیانه از خود برجای نهاده است. کتاب تاریخ ادبیات عرب ایشان از آثار شاخص وی به شمار می‌آید. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی به بررسی سبک ایشان در آفرینش این اثر ادبی پرداخته‌شده است.یافته‌های پژوهش حاضر که باهدف بررسی سبک تاریخ ادبیات نگاری رینولد آلن نیکلسون انجام‌شده است، گواه آن است که ظرافت و دقّت در بیان مباحث، ارائه مستند و مستدل مطالب، استناد متعادل به منابع شرقی و غربی، اهتمام به طرح دوره بندی دوره‌های تاریخی به شیوه‌های دانشگاهی وگاه شمارانه، استشهاد به آیات قرآن و احادیث در جهت تحلیل و تفسیر رابطه دین و ادبیات عربی در طول تاریخ، بررسی سیر تاریخی تطوّر بررسی چرایی و چگونگی اصل پیدایش و تداوم روابط و مناسبات جوامع اعراب و ایرانیان، جامعه‌شناسی دینی اعراب و ایرانیان و پردازش همه‌جانبه حضور ایرانیان در ورطه‌های بی‌اهمیتی که مستقیماً در فرهنگ و تمدّن اسلامی تأثیرگذار بوده‌اند و... از دستاوردهای فنی- ادبی این اثر هست.
کلیدواژه‌ها: تاریخ ادبیات عرب، سبک‌شناسی، رینولدنیکلسون، ادبیات تطبیقی
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
