به پاس سال‌ها تلاش ارزندۀ استاد ارجمند و گرانقدر جناب آقای دکتر رضا اشرف زاده در زمینۀ تعلیم و تعلّم و خدمات ارزشمند ایشان در زمینههای علمی و پژوهشی از این استاد فرهیخته و پر تلاش همزمان با برگزاری همایش ملی ملک الشعرا بهار، در مرکز شهید کامیاب مشهد قدردانی به عمل آمد.
به پاس سال‌ها تلاش ارزندۀ استاد ارجمند و گرانقدر جناب آقای دکتر رضا اشرف زاده در زمینۀ تعلیم و تعلّم و خدمات ارزشمند ایشان در زمینههای علمی و پژوهشی از این استاد فرهیخته و پر تلاش همزمان با برگزاری همایش ملی ملک الشعرا بهار، در مرکز شهید کامیاب مشهد قدردانی به عمل آمد:
لحظاتی چند در محضر دکتر رضا اشرف‌زاده، استاد پیشکسوت دانشگاه
دکتر رضا اشرف‌زاده در سال 1358 تدریس خود را دانشگاه تربیت معلم شروع نمودند و از آن زمان به بعد در سمت استاد و مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی با مراکز تربیت معلم شهید بهشتی و شهید خورشیدی مشهد همکاری داشتند. ایشان بسیار خوشحال هستند از این که در آن زمان دانشجویانی تربیت نموده‌اند که در حال حاضر مدرک دکترا گرفته و از بهترین استادان دانشگاههای کشور به شمار می‌روند. دکتر اشرف‌زاده از معدود استادانی هستند که وقتی یک کار پژوهشی و تحقیقی به دانشجویان واگذار میکنند به همراه آنان در تمام مراحل پژوهش و فعالیتهای تحقیقی حضور و همکاری دارند. همین امر یکی از دلایلی است که ایشان دو بار به عنوان استاد نمونه انتخاب شدند.
در سال 1370 بعد از 30 سال تدریس در آموزش و پرورش و مراکز تربیت معلم با تقاضای خودشان بازنشسته شدند. اما بازنشستگی تأثیری در کاهش فعالیتهای آموزشی، علمی و پژوهشی ایشان نداشت بلکه با نشاط بیشتری تدریس در دانشگاه‌ها و پژوهشهای علمی خود را ادامه دادند.
دکتر اشرف‌زاده در گفتگو با دکتر علیرضا قیامتی و دکتر سیدعلی کرامتی مقدم که از دانشجویان ایشان بودهاند، دانشجویان خویش را بهترین خاطرات خود برمی‌شمرد؛ ایشان دانشجویان را درختانی می‌داند که با حمایت استاد پرورش می‌یابند و باعث زنده‌ماندن نام استاد و ماندگاری او می‌شوند. دانشجویان برای او به حدّی مهم هستند که اسم آنان را بعد از سال‌ها به خاطر می‌دارد.
دکتر سیدعلی کرامتی مقدم و دکتر علیرضا قیامتی از این استاد فرهیخته درخواست میکنند که از خاطرات دانشجویان برایشان سخن بگوید؛ دکتر اشرف زاده عنان سخن را به سال‌های 1358 برمی‌گرداند و می‌گوید: در آن ایام دانشجویانی با دیدگاههای متفاوت در دانشگاه بودند که ما و دوستان با شیوههای گوناگون آنها را به تعلیم و تربیت سوق میدادیم و اکنون بسیاری از آنان با گذراندن مراحل مختلف تحصیلی یا استاد دانشگاه هستند و یا در سال‌های پایانی خدمت خود در آموزش و پرورش از بهترین معلمان به شمار می‌روند.
دکتر اشرف‌زاده اعتقاد دارند که تعلیم و تربیت و تدریس در آموزش و پرورش یک کار فرسایشی است ولی اگر معلم به معلمی خود و به دانش‌آموزان عشق بورزد، روز به روز ذوقش بیشتر می‌شود و روحیۀ جوانی خود را باز می‌یابد.
از استاد سئوال می‌شود که شما چگونه در قلب دانشجویان خود نفوذ کرده‌اید؟ با صداقت و تواضعی قابل توجه می‌گوید: «این به قلب پاک دانشجو بر میگردد که تشخیص می‌دهد کدام استاد برای آنان دلسوز و مفید است؛ در مرحلۀ بعد عشق استاد به دانشجو و احترام گذاشتن به او تعیین کننده است؛ استاد باید با فکر و اندیشۀ دانشجویان خود هماهنگ شود و نسبت به آنان دلسوز و مهربان باشد، آنان را فرزندان خود بداند؛ اگر دانشجو به این نکته پی ببرد، دلباختۀ او میگردد. استاد باید در گفتار و علم خود صداقت داشته باشد؛ یعنی به آن‌چه تدریس میکند، اعتقاد داشته باشد تا حرفش به دل دانشجو بنشیند و دانشجو او بپذیرد.
دکتر قیامتی با عشقی که به استاد خود میورزد از او می‌پرسد: برخی از استادان با این که محققان و پژوهشگران خوبی هستند ولی نمی‌توانند این عشق به ادبیات را به دانشجویان خویش منتقل کنند؛ در حالی که شما به راحتی چنین حسی را به دانشجویان خود منتقل میکنید؛ راز این نکته در چیست؟ با کلامی دلنشین می‌گوید اگر در وجود استاد مطالعه و بیان عاشقانه با تسّلط لازم توأم باشد، ارتباط قلبی ایجاد می‌شود و این حس منتقل میگردد.
دکتر کرامتی مقدم از استاد پژوهشگر و الگوی خویش می‌پرسد: وضعیت دانشجویان کنونی را در زمینه پژوهش چگونه ارزیابی میکنید؟ در پاسخ می‌گوید: عصر و زمانه را در نظر داشته باشید. دانشجوی امروزی از اینترنت و فضاهای مجازی مطلب را میگیرد و هر چند این فضا مجازی است نه حقیقی ولی خودش را از استاد برتر میبیند. این امر مانند ویروسی به درون ذهن و اندیشه دانشجویان رسوخ کرده و آنان را نابود کرده است. در عین حال استاد باید کاربرد این ابزار و نرمافزارها را بداند و در استفاده از آن از دانشجو ضعیفتر نباشد تا بتواند او را در مسیر صحیح هدایت کند.
استاد پیشکسوت دانشگاه میافزاید: کار شما در دانشگاه فرهنگیان سادهتر است، شما استادان دانشگاه فرهنگیان باید دانشجویان را با مسئولیتشان در آینده آشنا کنید. اگر آنها را با مسئولیتشان آشنا کنید و سختگیری را که لازمۀ تحقیق است با مهربانی اعمال کنید، دانشجو میپذیرد.
یک سری درسها مدرسی، تکراری و خسته کننده است. دانشجویان در ایام دانشجویی دنبال فراهم کردن زندگی ومعیشت و اقتصاد خود هستند. شما باید آنان را طوری پرورش دهید که با روش تحقیق آشنا شوند و بعد از این که معلم شدند به تحقیق بپردازند.من خودم قبل از دکترا در حد 8 یا 9 کار علمی چاپ شده داشتم ولی الان حدود 60 کتاب و 90 مقاله چاپ شده در مجلات علمی دارم. علیرغم همۀ کارهای اداری و گرفتاری‌ها هر روز بین 3 تا 8 ساعت مطالعه و پژوهش و نوشتن دارم که بستگی به روزهای پر کار اداری و اوقات فراغتم متفاوت است. همۀ این‌ها را مدیون استادان بزرگی چون استاد غلامحسین یوسفی رحمه الله علیه هستم که عاشق ادبیات و دانشجویانش بودند. معلم نباید به آن‌چه در گذشته آموخته، بسنده کند. اگر مطالعه نکند، بعد از مدتی محدودۀ علمش به حد یک کتاب درسی مدرسه کاهش می‌یابد. معلم باید مطالب تازه‌ای پیدا کند و از طرح مباحث تکراری بپرهیزد و گر نه کلاسش خسته کننده و سبب دلزدگی می‌شود.
در پایان تأکید میکنم که معلم نیاز به عشق و ایثار دارد تا بتواند بر دانشجو تأثیر بگذارد.
در ادامه به فعالیتهای علمی و پژوهش استاد گرانقدر دکتر رضا اشرف‌زاده اشاره می‌شود:
دكتر رضا اشرف زاده
قائم مقام رياست دانشگاه
معاون آموزشى دانشگاه
دكتراى زبان و ادبيات فارسى
عضو هيأت علمى گروه زبان و ادبيات فارسى
عضو انجمن آثار و مفاخرخراسان
عضو اصلى قطب ادبى خراسان
مشاورفرهنگى وادبى اداره كل فرهنگ وارشاداسلامى
عضو شوراى نشركتاب
آثار چاپ شده
1- المستخلص في ترجمان القرآن1365
2- گلشن توحيد (شرح منظوم مفردات مثنوي ) 1372
3-حق اليقين في معرفه رب العالمين1380
4- صد كلمه اميرالمومنين 1380
5- حكايات شيخ صنعان (چاپ دوم) 1380
6- داستان شيخ صنعان . انتشارات كلهر1381
7- خزان و بهار 1382
8- مضمار دانش (فرسنامي) 1373
9- نشان تيشه فرهاد1376
1- فرهنگ نوادر لغات در تركيبات آثار عطار نيشابورى1374
11- فرهنگ كاربرد آيات و روايات در شعر عطار 1373
12- فرهنگ بار يافته هاي ادبى از متون پيشين1386
مجموعه مقالات
13- قصه طوطي جان 1375
14- عطار و .... ديگران1382
15- آتش آب سوز1386
تاليفـات
16- تجلي رمز و روايت در شعر عطار نيشابورى 1373
17- نوبت زن كوى ساقى (ساقي نامه هاى راجى كرمانى ) 1378
18- داستان شيخ صنعان1374
19- فارسي عمومي (چاپ يازدهم ) 1385
20- معانى و بيان (چاپ پنجم)1383
21- رابعه (زندگي و آثار رابعه بنت كعب ) 1383
كتب درسي
22- گزيده اخلاق ناصرى (چاپ ششم ) 1378
23-برگزيده اخلاق ناصرى1371 (كتاب پيام نور )
24- شرح گزيده منطق الطير (چاپ سوم ) 1379 چاپ پنجم 1386
25- آب آتش فروز ( گزيده حديقه الحقيقه ) (چاپ هفتم ) 1385
26- رنجنامه زندانى ناى و مرنج (گزيده مسعود سعد ) 1378
27- كلاه بى سران (شرح گزيده مصيبت نامه ) 1376
28- گزيده مختار نامه ( رباعيات عطار )1377
29- گزيده شعر و شاعر برجسته ( فرخى كسايى )1379 چاپ سوم 1386
30- سرود خورشيد (شرح 114 غزل ديوان شمس )1379
31- راز خلوتيان ( شرح 110 غزل حافظ)1379
32- پيغام اهل راز ( 2 جلد)1381
33- گزيده اشعار (ناصر خسرو _ مسهود سعد) 1382
34- گزيده اشعار خاقاني1385
35- بهار زنده دلان (گزيده اشعار صائب )1384
36- جلوگريهاى سحرگاهى (شرح گزيده مخزن الاسرار )1385
37- فارسى عمومى (چاپ سيزدهم )1386
كتب براى نوجوانان
38- داستان هاى ديوانگان در آثار عطار1375
39- چهل حكايت ( چاپ دوم )1374
40- هفت حكايت ( چاپ سوم ) 1373
41- مرج البحرين ( شرح غزليات حافظ ) از ختمي لاهورى ( تصحيح و تعليق )
42- گزيده متون تفسيري فارسى
43- فرهنگ قرآنى ( عربي –فارسى ) بر اساس تفسير ابوالفتوح رازى
44- مثل و تمثيل در شعر عطار نيشابورى
45- و ....... چند اثر ديگر
صورت مقالات چاپ شده
1- بزم شاعرانه شيراز وحافظ شيرازي.فصلنامه تخصصي ادبيات فارسى (علمى –پژوهشى)سال چهارم بهار 86
2- از سايه تا خورشيد ( كنگره عطار ) . مجله علوم انساني واحد مشهد . شماره دوم پاييز 81
3- فردوسى ، دريابنده زمان بازنشستگى. مجله علوم انسانى واحد مشهد . شماره چهارم بهار 82
4- نگاهي به آثار شعري جامى . مجله نامه پارسى . شماره سوم سال چهارم پاييز 78
5- نگاهي به چاپى تازه از منطق الطير . مجله نامه فرهنگستان . شماره چهارم دوره ششم آذر 83
6- چگونگي كاربرد آيات قرآنى در ادب فارسى . فصلنامه فرهنگى پژوهشى واحد مشهد. سري جديد پاييز 77
7- همنوايي پير اسرار با پير گنجه .مجله سلسلة الذهب . شماره 2 پاييز77
8- درمان عشق ( نقد و تحليل داستان پادشاه و كنيزك ) . مجله سلسلة الذهب . شماره1 بهار 77
9- امامي هروى ، شيفته على (ع) (تركيب بندامامى در مدح امام على بن موسى الرضا) مجله زائر. فروردين 78
مقالاتى كه در مجموعه (آتش آب سوزى )چاپ شده و در جاهاى ديگر چاپ نشده است .
10- پير اسرار و عالم صوفى (ميزان بهره گيري عطار از غزالى طوسى )
11- "بى سرنامه " منسوب به عطار نيشابورى (ارسال براي نامه فرهنگستان )
مقالاتى كه در مجموعه " عطار و .... ديگران " چاپ شده و در جاى ديگر چاپ نشده است .
12- آب آتش افروز سنايى غزنويى و تازيانه سلوك عطار نيشابورى ( تاثير عطار از سنايى غزنوى )
13- قصه طوطى جان ( مقايسه طوطى و حكيم عطار ، با طوطى و بازرگان مولوى )
14- باز علم و باز جان ( مقايسه داستان باز و كم پيرزن مولوى با داستان مشابه آن از عطار )
15- جوهره شعر و عرفان پير اسرار در كلـك خيال انگيز حافظ
16- كندو كاو در مشكلات متون ادبى ( تركيبات بديع ) بهار و تابستان 78
17- كندو كاو در مشكلات متون ادبى ( نكاتى درباره بعضي تركيبات )بهار و تابستان 79
18- آيا شرح عرفانى غزلهاى حافظ از ختمي لاهورى است ؟ پاييز و زمستان 81
19- رمانتيسم ، اصول آن و نفوذ آن در شعر معاصر ايران بهار و تابستان 81
20- بزم شاعرانه شيراز و حافظ شيرازى ، فصلنامه تخصصيسال 86
صورت مقالات چاپ شده
21- ادبيات انقلابى ( 5 مقاله )مجله مشكوةسال 61 به بعد
22- قديمي ترين تركيب بند درباره بارگاه ثامن الحجج (ع)مجله مشكوةزمستان 64
23- شيخ صنعانپژوهشنامه. دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيد بهشتى سال 72
24- جلوه خضر(ع) در آثار عطار نيشابورى . دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيد بهشتي سال 72
25- افسانه آب حيات در آثار عطار. دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيد بهشتي سال 74
26- غزلى با دو حكايت . دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيد بهشتي زمستان 75
27- خاقانى شروانى ،مسيح سبك آذربايجان .دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيدبهشتى تابستان76
28- شمس آينه وجودى مولوى. دانشكده ادبيات و علوم انسانى دانشگاه شهيد بهشتى بهار و تابستان 77
29- قلندر،جاى باش قلندريان .مجله دانشكده ادبيات وعلوم انسانى دانشگاه فردوسيىمشهد بهارو تابستان 74
30- كندو كاو درمشكلات متون ادبي علمى1. مجله دانشكده ادبيات وعلوم انسانى دانشگاه فردوسى مشهد زمستان 74
31- كندو كاو درمشكلات متون ادبي علمى2. مجله دانشكده ادبيات وعلوم انسانى دانشگاه فردوسي مشهد زمستان 75
32- كندو كاو درمشكلات متون ادبي علمى3. مجله دانشكده ادبيات وعلوم انساني دانشگاه فردوسى مشهد تابستان 76
33- علت تاخير مولوى در سرودن دفتر دوم . مجله دانشكده ادبيات وعلوم انسانى دانشگاه فردوسى مشهد تابستان 76
34- آيا اين 5قصيده از عطار نيشابورى است . مجله دانشكده ادبيات وعلوم انسانى دانشگاه فردوسى مشهد تابستان 77
35- پير نيشابور و داناى توس . در مجموعه " از شمار دو چشم " يادنامه مرحوم احمدى بيرجندى مركز خراسان
36- از سايه تا خورشيد . كنگره جهانى بزرگداشت عطار سال 74
37- راجى كرمانى ، شاعرى ساقى نامه سراى . گردهمايى بزرگداشت راجى كرمانىسال 77
38- عطر عطار در بوستان و گلستان سعدي . مجله فرهنگ و ادب كرماني سال 76
39- اسطوره رودكى . فصلنامه تخصصي ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) بهار 83
40- كندوكاوى زيبا شناسانه در مورد جناس . فصلنامه تخصصى ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) بهار 84
41- طرح فرهنگ باز يافته هاى ادبي . فصلنامه تخصصى ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) تابستان 84
42- مسمط و تحول آن از چهارپاره تا چارپاره . فصلنامه تخصصى ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) پاييز 84
43- ترنج ، ميوه اى از جنس ميوه هاى بهشتى . فصلنامه تخصصى ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) بهار 85
44 –عطار ، خيامى ديگر . فصلنامه تخصصى ادبيات فارسى (علمى وپژوهشى) تابستان 85
45- و .... چند مقاله ديگر
