بررسی و تحلیل عناصر ساختار خانواده در شعر دفاع مقدس
استاد راهنما: مجید پویان
نگارش: عالیه مهرابی مریم آبادی؛ دانشگاه یزد.- 1395
چکیده
از همان روزهای آغازین جنگ تحمیلی، شاعران با سلاح قلم خویش به میدان آمدند و اولین اشعار دفاع مقدس، همزمان با روزهای جنگ تحمیلی سروده شد؛ سروده‌هایی رجزگونه و حماسی که در روزنامه‌ها و مجلات به چاپ می‌رسید و نقش مهمی را در تحریض و تشویق رزمندگان به دفاع و مقاومت و پایداری به عهده داشت. جنگ بر تمام لایه های اجتماعی جامعه تاثیر گذار بود و حتی خانواده‌هایی که به طور مستقیم با جنگ درگیر نبودند، تحت تاثیر تبعات هشت سال جنگ تحمیلی قرار داشتند: دلهره، خبرهای ناگوار، تبعات اقتصادی و شرایط اجتماعی متاثر از جنگ و ... . با بررسی اشعار دفاع مقدس، جایگاه و اهمیت خانواده به عنوان اولین و اساسی‌ترین نهاد و پایگاه اجتماعی روشن می‌شود. تأثیر جنگ بر اجتماع مخصوصاً نهاد خانواده، به عنوان کوچک‌ترین واحد اجتماعی، قابل بررسی است. بعضی خانواده‌ها به طور مستقیم با این پدیده دست و پنجه نرم کردند از جمله: خانواده رزمندگان، خانواده شهدا، اسرا و خانواده‌هایی که در شهرهای مرزی یا در مناطق زیر بمباران دشمن زندگی می‌کردند. در شعر پس از جنگ، بیشتر با طرح موضوعات مختلف خانواده روبرو هستیم، چرا که مسائل اجتماعی و آسیب‌ها بعد از جنگ کم کم خود را نشان دادند و شاعرکه زبان مردم جامعه خویش است خود را موظف به روایت آن دانست. برخی از این مسائل که توسط شاعران مورد توجه قرار گرفته از نظر جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی و فردی قابل تأمل و بررسی است. مناسبات اعضای خانواده، رفتارها، کنش‌ها و واکنش‌های اعضای خانواده‌های متأثر از جنگ، دستمایه اشعار شاعران بسیاری قرار گرفته است که کیفیت بازتاب آن در شعر دفاع مقدس، پرسش بنیادین این پژوهش است.واژگان کلیدی: جنگ تحمیلی، شعر دفاع مقدس، خانواده.
شعر دفاع مقدس، خانواده، جنگ تحمیلی
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
