سازوکار ذهنی به معنای تجربه های شخصی و برداشت هایی است که ذهن یک نویسنده و سیستم فکری او را شکل می دهد.
طالعه ی تطبیقی رمان "مادر " اثر ماکسیم گورکی و همسایه ها اثر احمد محمود: رویکرد آلتوسری
استاد راهنما: کریم لویمی مطلق
نگارش: وحید مجیری فروشانی؛ دانشگاه شهید چمران اهواز.- 1395
چکیده
لویی آلتوسر اندیشمند فرانسوی براین باور است که برای بررسی یک اثر ادبی سه عنصر مورد نیاز است. این سه عنصر ساز و کار ذهنی نویسنده ، بطن تاریخی ، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی که متن ادبی در آن نوشته شده است و خوانش نشانه ایی آن متن می باشد. سازوکار ذهنی به معنای تجربه های شخصی و برداشت هایی است که ذهن یک نویسنده و سیستم فکری او را شکل می دهد. بطن تاریخی ، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی مربوط جامعه ایی است که نویسنده در آن می نویسد. و در نهایت خوانش نشانه ایی یا سیمپتومتیک سعی در کشف ایدئولوژی های پنهان یک متن دارد. تحقیق حاضر با استفاده از روش نقد ادبی آلتوسر رمان همسایه ها از احمد محمود و مادر از ماکسیم گورکی را مورد مطالعه قرار می دهد و این نتیجه گیری را می کند که محمود درک بسیار عمیقی از جامعه ی خود داشته است. وی سوسیالیستی اجتماع گرا بود که همانند یک نقاش جامعه ی خود را صادقانه توصیف میکند. اما، در طرف دیگر ماکسیم گورکی نویسنده ای سوسیالیست رئالیست بود. سوسیالیزم رئالیستی ژانر ادبی مورد حمایت حکومت شوروی سابق بود. این سبک از ادبیات سعی بر نشان دادن جامعه ی آرمانی کمونیسم دارد. در تحقیق حاضر در ابتدا زندگی نامه ی محمود و گورکی مورد بررسی قرار گرفته است تا عواملی را که در شکل گیری ساز کار ذهنی آنان دخیل بوده است شناسایی شوند. سپس بطن تاریخی، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی ایران و روسیه مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این بخش شناسایی زمینه های موثر در خلق این دو رمان است. و در نهایت فصل آخر تاکید بر خوانش سیمپتومتیک هر دو متن دارد این خوانش به دو منظور انجام میشود. اول آنکه محمود نویسنده ایی واقع گرا بود نه یک نویسنده مبلغ حزب کمونیسم. و دوم اینکه بخشی از دلایل ناکامی حزب توده و مارکسیست ها در ایران و موفقیت آنان در روسیه را می توان از طریق بررسی این دو رمان بدست آورد.
کلید واژه ها: مادر، ادبیات تطبیقی، آلتوسر،احمد محمود
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
