بررسی عوامل و عناصر بومی گرایی در رمانهای معاصر ایران و ترکیه ( با تاکید بر تنگسیر، نفرین زمین، سووشون، قویوجاکلی یوسف، یلجونزیه گیدییورسون و حضور)
استاد راهنما: حسینعلی قبادی
نگارش: عایشه سوسار؛ دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.- 1391
چکیده
وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع ایران و ترکیه با توجه به تعاملات، اثرپذیری و اثرگذاری متقابل تاریخی و فرهنگی در ادوار مختلف تا حدودی شبیه هم بوده و فضای حاکم بر این کشورها و تحولات اجتماعی تاثیرات خود را در تمام پدیده ها از جمله ادبیات بر جای گذاشته است. ورود برخی از آزموزه های فرهنگی غرب و جایگزین شدن بخشی از معیارهای غربی با معیارها و ارزشهای شرقی و اسلامی یکی از تحولات شگرف و مشترک تاریخ معاصر این دو کشور است که موجب نابسامانی بخشی از هنجارهای اجتماعی و تخریب پاره ای از عناصر هویت ملی و بومی شده در نتیجه ، تشتت و گاه بحران هویت، خود باختگی و سردگمی های فردی و اجتماعی در این کشورها بوجود آورده است. بروز ظواهرو جلوه های غربی در پوشش تجدد تقلیدی، واکنش مقابلی را هم در پی داشته و گاه سبب روی آوردن برخی از جریانها و محافل فکری و فرهنگی این کشورها به اصالتهای بومی جهت پروراندن و به فعلیت رساند آن در عرصه های گوناگون از جمله ادبیات شده است. در این راستا « بومی گرایی » بعنوان یک رویکرد اجتماعی و گرایش ویژه در مقام ایستادگی و مقاومت در برابر سیطره تدریجی آموزه های و انگاره های فرهنگ بیگانه غربی با مقاصد و هدف جستجوی عناصر هویت ملی و بومی و بازسازی آن، بزرگداشت سنتها، حفظ و احیای ارزشها و مواریث کهن، ظهور و گسترش یافته است و بسان آیینه ای می توان در آن بازتاب فرهنگ و ساختار اجتماعی آن کشور را مشاهده نمود؛ این تحقیق می کوشد با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی عوامل و عناصر بومی گرایی در شش رمان برجسته ادبیات ایران و ترکیه به توصیف و تحلیل ویژگی ها و خصوصیات کلی و جزئی بومی ، فرهنگی ، اجتماعی، جغرافیایی و ... این دو کشور ، در دوره معاصر بپردازد و با بررسی و مقایسه آنها نشان دهد که رمان فارسی و ترک چگونه و به چه میزان توانسته است ساختار اجتماعی فرهنگی وسیاسی جوامع خود را در یک دوره ویژه تاریخی در خود گنجانده و منعکس سازند. هدف این پژوهش صرفا شناخت شرایط طبیعی و محیطی بخشی از جغرافیا یا شناخت و تبیین عناصر خاصی از قبیل گویشها، لهجه های محلی و کاربرد واژگان، اصطلاحات و ترکیبات خاص یک منطقه و یا توصیف شیوه زندگی نوع پوشش خوراک و ... ناحیه ای کشورهای مذکور نیست. هر چند همه این موارد از کارکرد ها و ویژگی های « بومی گرایی » است و مطمح نظر ما نیز در این پژوهش خواهد بود؛ ولی هدف اصلی و نهایی تبیین و نثبیت نقش بازآفرینی تاریخی و فرهنگی و اجتماعی رویکرد « بومی گرایی » بعنوان یک گفتمان در این آثار و جایگاه آنها در طرح مسئله بازگشت به ریشه ها و احیای سنتهای اصیل ( ملی – دینی ) می باشد.
کلید واژه ها: رمان، نتگسیر، بومی گرایی، ادبیات تطبیقی، سووشون
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
