عباس زریاب خویی از مشاهیر فرهنگی معاصر است که بیست و هشتمین جلد از «مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران» به معرفی او پرداخته است.
بیست و هشتمین کتاب از مجموعه «مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران» با عنوان «عباس زریاب خویی» نوشته مرتضی هاشمی‌پور از سوی موسسه خانه کتاب منتشر شد.
به گزارش ایسنا، عباس زریاب خویی از مشاهیر فرهنگی معاصر است که بیست و هشتمین جلد از «مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران» به معرفی او پرداخته است. این اثر از چهار بخش اصلی «از تولد تا کتابشناسی»، «حیات کتابشناسانه»، «پس از کتابشناسی» و «آثار» تشکیل شده است.
در بخشی از مقدمه کتاب که مجید غلامی‌جلیسه، مدیر عامل موسسه خانه کتاب، نوشته می‌خوانیم: «کتابشناسی در دنیای امروز به عنوان یک علم شناخته‌شده و مطرح است و عالمان این علم یعنی کتابشناسان از قدیم‌الایام از مقبولیت و اهمیت خاصی برخوردار بوده‌اند. بزرگانی چون ابن غضائری، نجاشی، شیخ طوسی، ابن ندیم، ابن شهر آشوب، عبدالله افندی، ثقةالاسلام تبریزی، آقا بزرگ تهرانی و بسیاری از بزرگان که امروز ما آنها را با نام کتابشناسان عصر خود می‌شناسیم سهم بسزایی در شکل‌گیری تمدن اسلامی ما داشته و دارند.»
در بخش «از تولد تا کتابشناسی» آمده است: «عباس زریاب خویی بیستم مرداد ۱۲۹۸ ش در خوی آذربایجان غربی و در خانواده‌ای نسبتا مرفه به دنیا آمد... در سال اول دبیرستان معلمی داشت که حس کرد او را از صمیم قلب دوست دارد. رحمت‌الله خان کلانتری معلم اول دبیرستان او بود. پس از مدتی که زریاب می‌توانست بخواند و بنویسد، علاقه‌ای جنون‌آسا به کتاب خواندن پیدا می‌کند. عباس نوجوان هرچه پول داشت و حتی گاه از صندوق پدرش پول برمی‌داشت و با آن کتاب می‌خرید. در شهر خوی یک کتابفروشی بیشتر نبود و نام مدیر آن میرزا عبدالله سنائی. زریاب مشتری پروپاقرص کتابفروشان دوره‌گرد نیز بود. برادران اوروج اف در باکو کتاب‌های متعددی در تاریخ و جغرافیا و داستان و ترجمه‌های ادبیات روس را وارد شهرهای ایران و از جمله خوی می‌کردند. عباس جوان خواننده جدی این آثار بود و با ولع این کتاب‌ها را تهیه می‌کرد و می‌خواند...»
بخشی از «حیات کتابشناسانه» این مجلد، زریاب خویی را چنین معرفی کرده است: «عباس زریاب بین ده تا سیزده‌سالگی کتاب‌های ناسخ التواریخ و منتظم ناصری را خواند. اما کتاب هایی که در روح عباس زریاب جوان تاثیر گذاشت، کتاب‌های درسی تاریخ و جغرافیای مرحوم عباس اقبال بود که برای دبیرستان‌ها نوشته شده بود. زریاب در آن شهر کوچک مجله‌های مهم و معتبر را نیز می‌جست. مجله کاوه، ایرانشهر، علو و هنر، ارمغان و نوبهار نشریه‌هایی بودند که زریاب می‌خواند.
پس از آن‌که عباس زریاب دوره اول دبیرستان را گذراند، به دلیل مالی نتوانست درس را ادامه دهد. برای ادامه تحصیل یا باید به تبریز می‌رفت یا ارومیه. پدر عباس جوان با رفتن او به تبریز مخالفت کرد. شوق تحصیل موجب شد که عباس جوان مقدمات فقه و اصول را در زادگاه خود نزد شیخ عبدالحسین اعلمی و حاج شیخ حسن فقیه فرابگیرد...»
مخاطبان در بخش «پس از کتابشناسی»، عباس زریاب خویی را چنین می‌شناسند: «زریاب با معرفی سیدحسن تقی‌زاده بورسیه‌ای از طرف بنیاد هومبولدت در آلمان غربی دریافت می‌کند و نزدیک پنج سال در ماینز و فرانکفورت و مونیخ تحصیل می‌کند. استاد راهنمای او پروفسور رومر، استاد دانشگاه فرایبورگ بود. استاد زریاب خویی در چندین انجمن و موسسه علمی عضویت داشت. عضو انجمن بین‌المللی شرق‌شناسی آلمان، مجمع بین‌المللی کمیته‌های ایرانی در انگلستان، انجمن فلسفه، هیئت امنای بنیاد فرهنگ ایران، فرهنگستان تاریخ و... بود.»
در بخش «آثار» این کتاب می‌خوانیم: «سال ۱۳۳۱ عباس زریاب، ایرج افشار، محمدتقی دانش‌پژوه، منوچهر ستوده و مصطفی مقربی نشریه فرهنگ ایران‌زمین را بنا می‌کنند. فرهنگ ایران‌زمین سی شماره منتشر شد و شماره‌های ۲۸ و ۲۹ نیز به یاد مرحوم زریاب است.
نخستین اثری که مستقلا از زریاب منتشر شد، ترجمه تاریخ فلسفه ویل دورانت بود از انگلیسی و آخرین اثری هم که او ترجمه کرد دریای جان اثر اسلام‌شناس معروف هلموت ریتر آلمانی بود...»
