صحبت ابراهیم خدایار درباره مولوی
ابراهیم خدایار متولداشتهارد کرج، پژوهشگر و استاد دانشگاه است.«سفر به مشرق»، «از سمرقند چو قند»، «غریبههای آشنا»، «سرود باران»، «ضرب المثلهای مشترک ازبکی – فارسی»، «باغ بسیار درخت»، «دیوان میرزا هادی سمرقندی»، «رخسار اندیشه» و «دعا در مثنوی» از آثار اوست.وی در باره مولانا می فرماید:
مولانا در عشق و صلح حرف آخر را می‌زند
مولانا در موضوعات انسانی و رابطه انسان با خالق و موضوع عشق حرف آخر را می‌زند
.-
پیام‌های جهانی مولانا در کشورهایی مانند هند و ترکیه که با آنها اشتراکات فرهنگی داریم نسبت به کشورهایی که با آنها صرفاً ارتباط سیاسی وجود دارد، کاملا متفاوت است. آثار مولانا در بُعد افکار بلند انسانی‌اش باید مورد بررسی قرار گیرد.
پیام‌های جهانی مولانا در کشورهایی مانند هند و ترکیه که با آنها اشتراکات فرهنگی داریم نسبت به کشورهایی که با آنها صرفاً ارتباط سیاسی وجود دارد، کاملا متفاوت است. آثار مولانا در بُعد افکار بلند انسانی‌اش باید مورد بررسی قرار گیرد.
مولانا معتقد است که انسان‌ها باید یک رنگ باشند و یک رنگ بودن آنها بیش از هر چیز مورد توجه است. او در شعری می‌سراید:
«ای بسا هندو و ترک همزبان
ای بسا دو ترک چون بیگانگان
پس زبان همدلی خود دیگر است
همدلی از هم زبانی بهتر است»
این شعر در ردیف شعر جهانی سعدی است که می‌گوید:
«بنی آدم اعضای یکدیگرند/ که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار/ دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بی غمی/نشاید که نامت نهند آدمی»
مولانا انسان را به همدلی دعوت می‌کند. پیام جهانی مولانا در مثنوی معنوی جاری است و محتوای غنی این اثر بیش از هر نکته‌ای به چشم می‌آید. در موضوعات انسان و رابطه انسان و خدا و موضوع عشق و صلح، مولانا حرف آخر را می‌زند. وقتی خدا از زندگی سیاسی کنار می‌رود، گویی در زندگی شخصی هم وجود ندارد و در این راستا به نوعی سکولاریسم می‌رسیم. پیام مولانا در چنین موقعیتی مسیر رابطه بنده با خدا را هم روشن می‌کند. پیام‌های ارزشمند مولانا می‌تواند مورد تأمل قرار گیرند و بارها خوانده شود.
بهره‌ای که مخاطب از آثار مولانا می‌گیرد گنج بزرگی است که تمام شدنی نیست. هنگامی که نیکلسون حدود یک قرن پیش مثنوی را تصحیح کرد، گفت که مولوی بزرگترین شاعر عارف جهان است. آثار او از نی‌نامه گرفته تا غزلیاتش غنی و ارزشمندند؛ چنانچه غزلیات شمس اقیانوسی از محتواست.
مولانا حتی درباره مرگ هم پیام دارد. او مرگ را به گونه‌ای زیبا جلوه می‌دهد که شما به زندگی عشق می‌ورزید و طوری زندگی را به تصویر می‌کشد که مرگ را باور می‌کنید و به نعمتش توجه خواهید کرد. در جایی می‌نویسد:
«به روز مرگ که تابوت من روان باشد
گمان مبر که مرا درد این جهان باشد»
مولانا تمثیل‌هایی از زندگی بیان می‌کند که نکته‌های متعددی را برای مخاطب روشن می‌کند. او همه هستی را در تمثیل‌هایش بیان می‌کند و در جایی دیگر می‌گوید:
«این جهان دریاست، تن ماهی و روح
یونس محجوب از نور صبوح
گر مسیح باشد از ماهی رهید
ورنه در وی هضم گشت و ناپدید»
مولانا می‌گوید که انسان هم مثل ماهی است و اگر بخواهد رها شود راهی جز بازگشت به سوی خداوند ندارد. درست مصداق همین حرف است که می‌گوید:
«ما ز بالاییم و بالا می‌رویم
ما ز دریاییم و دریا می‌رویم»
مثنوی معنوی بیش از 350 داستان دارد که می‌تواند برای کودکان آموزنده باشد. این روزها داستان‌های مثنوی حتی به صورت کارتون تلویزیونی هم در آمده است. این‌ها گنجینه‌ای برای انسان امروز است. البته در موارد متعددی از عقل ستیزی مولانا برداشت‌های نادرست هم می‌تواند صورت گیرد. مولانا عقل ستیز است و می‌گوید:
«پای استدلالیان چوبین بود
پای چوبین سخت بی تمکین بود»
دانشگاه تربیت مدرس، صندوق پستی 4838- 14155 تهران، ایران ، تلفن: 3-88630231 دورنگار: 88009056 (021)
پست الکترونیک:hesam_khl@yahoo.com
سوابق شغلی و اجرایی
1. دبیر رسمی آموزش و پرورش ( 1365 تا 1375)
2. بورسیه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1375 تا 1381)
3. رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان (1378 تا 1381)
4. عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس از سال 1382 تاکنون.
5. رئیس مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی، 17 فروردین 1385 تاکنون.
6. مدیر گروه دروس مدرسی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، 2 تیرماه 1386 تا 15 اسفند 1389.
7. مدیر مسئولفصلنامة نقد ادبی10 بهمن 1386 تاکنون (برندة هفتمین جشنوارة نقد کتاب در سال 1389).
8. مدیر مسئول فصلنامة جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس، 1388 تاکنون.
9. معاون اداری و مالی دانشکدة علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، از 26 شهریور 1389 تا کنون.
10. مدیر مسئول دوفصلنامة پژوهشهای ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، 1392 تاکنون.
عضویت در مجامع علمی و فرهنگی
1. عضو انجمن شرقشناسان ازبکستان از سال 78، این انجمن از جانب رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی در زمان تصدی مسئولیت رایزنی از سوی اینجانب تأسیس شد.
2. عضو انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی( 1384)
3. عضو هیأت مؤسس انجمن شاعران فارسی‌گوی جهان (1383)
4. عضو هیأت مؤسس و هیأت مدیرة انجمن علمی نقد ادبی ایران (1387 تا کنون)
5. عضو شورای کمیتة برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره دانشگاه تربیت مدرس ( 26/03/1388)
6. عضو هیئت امنای بنیاد دانشنامهنگاری ایران، وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری (19/3/89)
7. عضو کمیتۀ فرهنگی دانشکدۀ علوم انسانی، عضو کمیتۀ کارشناسی و مشورتی شورای فرهنگی دانشگاه (7/3/90)
8. دبیر کرسی ادبیات و زبان شناسی هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی (23/03/90)
داوری مجلات علمی و جشنواره‌ها
1. داوری مجله پژوهشهای ادبی، فصلنامة مطالعات ملی، مطالعات عرفانی کاشان، مدرس دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، مجلة دانشگاه سمنان، نقد ادبی، زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه طباطبایی، پژوهش زبان و ادبیات فارسی جهاد دانشگاهی، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس.
2. داوری کتاب سال ج.ا.ایران (1386)، کتاب سال دفاع مقدس (1387)، جشنوارة نقد کتاب (1386)، جشنواره فارابی (1387)، جشنوارة قلم زرین (1389)، جایزة جلال (1389)، کتاب فصل (1389)، جایزۀ پروین اعتصامی (1389).
زمینه‌های مورد علاقه تحقیقاتی
1. ادبیات و تاریخ؛
2. تصوف؛
3. ادبیات کشورهای فارسیزبان؛
4. نقد ادبی.
مقالات چاپ شده در مجلات علمی – پژوهشی (نام نویسنده «نام مقاله»، نام مجله، شمارة مجله، سال، صفحات)
1. خدایار، ابراهیم: « صدرالدین عینی و بیدل دهلوی» پژوهشهای ادبی، شماره 5، سال دوم، (پاییز 1383)، ص 75.94.(علمی -پژوهشی)
2- : «جامی از جیحون: نقد و بررسی جهان ایرانی در شعر معاصر فارسی»؛ فصلنامه مطالعات ملی؛ سال هفتم،شماره 5 (27)،(پاییز 1385)، ص 25- 42. (علمی - پژوهشی)
3. -: «سلوک عارفان: نقد و بررسی مثنوی نظمالسلسله سید احمد وصلی سمرقندی»، مطالعات عرفانی کاشان؛ شماره 4 (پاییز و زمستان 1385)، 63-84. . (علمی - پژوهشی)
4. - : «غزل‌سرای سمرقند: سیری در زندگی و شعر میرزا هادی سمرقندی» ، مجله گوهر گویا، سال اول، ش اول، (بهار1386)، ص99-128. (علمی - پژوهشی)
5. - با همکاری دکتر ابوالقاسمی و یحیی عبید: « مقارنة طرق اختیارالقاب الشعرا العرب والفرس»، مجلة بینالمللی علوم انسانی،13(4)،2006/1427، ص1-17 . (علمی - پژوهشی)
6 - : «تأثیر ادبیانقلاب مشروطة ایران در ماوراءالنّهر: بازخوانی تأثیر انقلاب مشروطة ایران بر جریانهای ادبی و تجددخواهی ماوراءالنّهر در دو دهة نخست قرن بیستم»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد ؛ سال چهلم، شمارة 2 (157)، (تابستان 1386)، ص 1-20. (علمی - پژوهشی)
7- : «ادبیات مهاجرت: بررسی مضامین شعر مهاجرت شاعران فارسی‌گوی ماوراءالنّهر در قرن بیستم» فصلنامة مطالعات ملی؛ سال نهم،شماره 1 (33)،(بهار1387)، ص 27-44. (علمی - پژوهشی)
8 - و اعظم فتحی؛ «هویت ملی در کتابهای درسیِ آموزش و پرورش مورد مطالعه: دورة متوسطه؛» فصلنامة مطالعات ملی؛ سال نهم،شماره 3 (35)،(پاییز1387)، ص 27-52. (علمی - پژوهشی)
9- : «نقدساختاری مناظرة فطرت بخارایی»، نقد ادبی، سال دوم، شمارة 5 (بهار 1388)، ص 73-10.
(علمی - پژوهشی)
10- :«تأثیر محیطِ ادبی و فرهنگی استانبول بر ماوراءالنّهر»، زبان و ادب پارسی، سال سیزدهم، شمارة 41 (پاییز1388)، صص83-104. (علمی - پژوهشی)
11- و دکتر صابر امامی :«آخرین تیر: بررسی تطبیقی اسطورة ْرش و فیلوکتتس»، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، سال اول، شمارة 3 (پاییز 1389)، صص 61-86. (علمی - پژوهشی)
12- و خانم د. حاجیان: «آن سیهچرده که شیرینی عالم با اوست: بازشناسی سیمای محبوب حافظ براساس غزلی از وی»، مشرق موعود، سال چهارم، شمارۀ 14 (تابستان 1389)، صص 141-165 . (علمی - پژوهشی)
13 - ودکتر غ. غلامحسین‌زاده، دکتر ک. روشنفکر و خانم ن. حسوکی: «دراسة مقارنة لمناظرات السیف والقلم بین‌الادبین العربی و الفارسی»، مجلة بینالمللی علوم انسانی،ش 18(4)، (پاییز 2011/1432) صص21-36. (علمی – پژوهشی)
14-. «عطار نیشابوری و میراث فکری وی در آسیای مرکزی»، نشریۀ ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان، ش 4 (تابستان 1390)صص 47-74. (علمی - پژوهشی).
15-. و خانم دکتر ح. عامری «بررسی تطبیقی لهجة بخارایی اوائل قرن بیستم )زبان تاجیکی (با فارسی معاصر» فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، ش 47، ( بهار 1390)، صص107-128(علمی - پژوهشی).
16- با همکاری خانم مریم الهامیان و دکتر محمدجعفر «قابلیتهای نمایشی مناظرههای منثور با رویکرد گفتوگو محور (براساس مناظرههای منثور عصر مشروطه درایران و قلمرو زبان فارسی در آسیای مرکزی)»، نقد ابی، ش 16، (زمستان 1390)، صص 7-36. (علمی - پژوهشی).
17-. و آقای دکتر یحیی عبید. «تخلص در شعر فارسی و عربی: بررسی تطبیقی نامهای شعری در نزد شاعران فارسیزبان و عرب». دوفصلنامۀ فنون ادبی اصفهان، سال چهارم، ش 1 (پیاپی) (بهار و تابستان 91)، صص 61-78.(علمی - پژوهشی).
18-. «حوزۀ فرهنگی ـ تمدنی ایران در آسیای مرکزی». فصلنامة مطالعات ملی؛ سال چهاردهم،شماره 2 (54)،(تابستان 1392)، ص 27-48. (علمی - پژوهشی)
19-. و دکتر مهرنگار، راضیه چیتی و دکتر فهیمیفر. «تحلیل ترانشانهای دگردیسی و آیین تشرف در شاهنامه به روایت تصویر». دوفصلنامۀ ادبیات تطبیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی. (پذیرش پاییز 91). (علمی - پژوهشی).
20-. با همکاری خانم مریم الهامیان و دکتر محمدجعفر یوسفیان کناری «جنبههای نمایشی مناظرۀ فطرت بخارایی (با تکیه بر تأثیر آن در شکلگیری نمایشنامهنویسی فارسی در آسیای مرکزی)». ادبپژوهی گیلان. (پذیرش تابستان 92). (علمی - پژوهشی).
مقالات مروری و علمی - ترویجی چاپ شده (نام نویسنده «نام مقاله»، نام مجله، شمارة مجله، سال، صفحات)
1- : «نگاهی به زندگی و شعر خیام»،نامة آشنا، ش 17و18، 1383، ص 65- 73 (به زبان ترکی استانبولی، ترکیه)
2- «من سکر سمرقند»، شیراز، ش5، 1384، ص38- 46 )به زبان عربی).
3- «همسایگان ناشناس»،کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش102، 1385، ص 6-13.
4- «طریقت‌های عرفانی و میراث شعر فارسیدر ماوراءالنهر»، سخن عشق، ش 20،(1382)، ص 21-38.
5- «بیدل‌گرایی در محیط ادبی ماوراءالنهر»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، سال ششم، ش12(72)، (مهر1382)، ص 47-57
6- «ایران درجهان ایرانی» در از هویت ایرانی؛ به کوشش زهرا حیاتی و کتر سید محسن حسینی مؤخر؛ تهران: سورة مهر، 1386، ص 125-136.
7- «عرفان، جنگ را به دفاع مقدس تبدیل کرد»، شاهد اندیشه، دورة جدید، ش4 (زمستان 1387)، ص69-79.
8- و غلام کریماف: «فهرست کتابهای چاپ سنگی بیدل در ماوراءالنهر- ازبکستان»، دانش (فصلنامة مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان)، ش 94 (پاییز 1387)، ص 117-128.
9- و غلام کریماف: «فهرست کتابهای چاپ سنگی حافظ شیرازی در ماوراءالنهر- ازبکستان»، حافظپژوهی، دفتر 120 (1388)، ص 117-142.
10- «نشانه‌های اختصاری و واژه‌سازی در حوزۀ عمومی با نگاهی به کارکرد علمی زبان فارسی»، در مجموعه مقالات نخستین همایش واژه‌گزینی نظامی، تهران: روناس، 1390، صص 165-171.
11- «درآمدی بر شیوۀ ارجاع به منابع الکترونیک» در کتاب مزدکنامه (یادبود پنچمین سال درگذشت مهندس مزدک کیانپور)، تهران: پروین استخری، 1391، صص 1-8.
فهرست مقالات، خلاصه مقالات و سخنرانی‌های ارائه شده در مجامع علمی داخل و خارج از کشور (نام نویسنده یا نویسندگان، نام کنگره، مکان، سال، صفحه یا صفحات)
1. خدایار، ابراهیم: «دو جام از یک باده»، مجموعه مقالات کنفرانس علمی مختومقلی فراغی، عشق آباد، ترکمنستان، 1377، صص 67.111.
2- «نفثه المصدور نسوی و اهمیت آن در شناخت زندگی سلطان جلال‌الدین منکبرنی»، کنفرانس بینالمللی بزرگداشت جلال الدین منکبرنی، خوارزم، ازبکستان، 1378 ش/ 1999م، تاریخ ازبکستان، شماره 3/1999 م ، صص 19.25.
3-«خرد و نژاد در شاهنامه فردوسی»، مجموعه مقاله‌های پنجمن نشست انجمن شرقشناسان ازبکستان با نام«سلطان شعر حماسی»، سال 2001 م، ازبکستان – تاشکند، صص 10.14.
4. «انسان کامل در آثار نظامی»، خلاصه مقالات هفتمین نشست انجمن شرقشناسان ازبکستان بنام، «باپیر گنجه» سال 2002 م ، صص 7.10.
5. «آرش و فیلوکتتس»، دومین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، ایران، 1382، ص47 (خلاصه مقاله)
6. « نگاهی به زندگی و شعر خیام»، همایش بزرگداشت خیام، ترکیه، 1383، چاپ شده در نامه آشنا، شمارة 17 و 18، سال ششم، تابستان و پاییز 1383، 65.73.
7- «از سمرقند چو قند»؛فرهنگ و پژوهش، ش 166، (5 آبان 1383)، ص25-33.
8- «ستارههای بی زوال»، خلاصه مقاله درسومین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی ، تهران، 1384.
9-«از سمرقند چو قند»، سخنرانی در 142مین نشست کانون ادبیات ایران – نقد کتاب از سمرقند چو قند، تهران، 17 دی 1384.
10-« نظم‌السلسلة احمد وصلی سمرقندی»، سخنرانی در کنفرانس بینالمللی عرفان در ایران و آسیای مرکزی، قزاقستان، آلماتی، 12 و 13 اردیبهشت 1385.
11- «بیدل و تأثیر وی در شعر ازبکی»، سخنرانی در دومین کنگرة بینالمللی بزرگداشت بیدل دهلوی، تهران، 8 و 9 آذر 1385.
12- «ایران درجهان ایرانی«، از هویت ایرانی؛ به کوشش زهرا حیاتی و کتر سید محسن حسینی مؤخر؛ تهران: سورة مهر، 1386، ص 125-136.
13- «رودکی و شعر معاصر تاجیک»، خلاصه مقاله در همایش بزرگداشت هزار و صدمین سال وفات رودکی، چاپ شده در خزانة پرگنج، بهکوشش دکتر سعید بزرگ بیگدلی،تهران: مؤسسةتحقیقات و توسعة علوم انسانی، 1386، ص28.
14- و اعظم فتحی: « جایگاه هویت ملی در کتابهای درسی آموزش و پرورش»، خلاصه مقالة چاپ شده در چکیده مقالات همایش ملی نهادهای اجتماعی و همبستگی ملی، تهران: مؤسسة مطالعات ملی، 1386، ص 30.
15- « سنت تذکره‌نویسی فارسی در عصر امیران منغیت بخارا»، خلاصه مقالة چاپ شده در چکیده مقالات همایش بینالمللی ایران فرهنگی، تهران: مؤسسة مطالعات ملی، 1386، ص 30.
16- « یادگار سباق: در بارة زندگی و میراث ادبی سباق بخاری»، خلاصه مقالة چاپ شده در چکیده مقالات چهارمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، رشت: 1387، ص 77.
17- «کتاب دا»، سخنرانی در نشست تقدیر از خالقان کتاب دا در خبرگزاری مهر، تهران، 25 فروردین 1388.
18-«روش‌شناسی آثار دکتر شفیعی کدکنی»، سخنرانی در نشست نقد و بررسی غزلیات شمس تبریز، شهر مرکزی کتاب، تهران، 15 اردیبهشت 1388.
19-« بیدل و مردم آسیای میانه»، سخنرانی در نشست شب عاشقان بیدل در کانون ادبیات ایران، تهران، 31 اردیبهشت 1388.
20- «محیط فرهنگی استانبول و ماوراءالنهر»، سخنرانی در ششمین همایش بینالمللی روابط فرهنگی ایران و ترکیه، آنکارا، 11 و 12 خرداد 1388.
21-خوان اهل دل (نیایش و حکایات نیایشی در آثار مولانا)"، سخنرانی در نشست بررسینیایش و حکایات نیایشی در آثار مولانا در شهر کتاب مرکزی، 17 شهریور 1388.
22- «کارکرد زبان فارسی در حوزة علم» ، سخنرانی در نشست نقد و بررسیفرهنگ نظریه و نقد ادبیتألیف سعید سبزیانو میر جلال‌الدین کزازی درهشتمین نشست از سلسله نشست‌های ادب و اندیشة دانشگاه تهران، 14 مرداد 1388.
23- « جایگاه ایران و زبان فارسی در تمدن جهان»، سخنرانی در همایش معلمان ادبیات فارسی آموزش و پرورش شهر اشتهارد کرج، 26 آذر 1388.
24 - و دکتر حیات عامری«ویژگی‌های زبانی نثر فطرت بخارایی با تکیه بر رمان بیانات سیاّح هندی»، سخنرانی و ارائة مقاله در همایش ملی آموزش زبان فارسی و زبان‌شناسی، مشهد، 3 و 4 اسفند 1388.
25- شرکت در همایش بینالمللی شاعران ایران و جهان، شیراز، 31 فروردین 1389.
26- «کدامیک از ما در قاب آرزوهای استاد خواهیم نشست»، سخنرانی در مراسم یادبود استاد دکتر حق‌شناس، تهران 19 اردیبهشت 1389.
27- «نشانه‌های اختصاری و واژه‌سازی در حوزة عمومی»، سخنرانی در نخستین همایش واژه‌گزینی نظامی، تهران، 25 اردیبهشت 1389. چاپ خلاصه مقاله در مجموعه خلاصه‌مقالات، ص23.
28- «عطار و میراث فکری او در آسیای مرکزی»، سخنرانی در همایش بینالمللی "عطار؛ بزرگ شاعر ابرشهر تاریخی؛ فرهنگی ایران (نیشابور)"، نیشابور، 3 خرداد 1389.
29- «بررسی تطبیقی منطقالطیر عطار و لسان‌الطیر نوایی»، سخنرانی در همایش بینالمللی «سمپوزیم عطار نیشابوری»، ترکیه، آنکارا، 13 آبان 1389.
30- «نظریه نیایش در آثار مولانا»، سخنرانی در کنگرة بینالمللی شمس تبریزی ، خوی، 17 آبان 1389.
31- شرکت و سخنرانی در نخستین همایش ملی نظریه و نقد ادبی، مشهد مقدس، 3-4 اسفند 1389.
32- شرکت و سخنرانی در نشست جایگاه نظریه و نقد ادبی در ایران با نام «کتابشناسی توصیفی: پلی به سوی نقد ادبی»، تهران، مؤسسۀ خانۀ کتاب، 21 اردیبهشت 1390.
33- شرکت و سخنرانی در نشست میراث ادبی سید قطب با نام «روش‌شناسی سیدقطب در نقد ادبی»تهران، مؤسسۀ خانۀ کتاب، 22 اردیبهشت 1390.
34- سخنرانی در نشست تخصصی «منشور اخلاق نویسندگی»، تهران، مؤسسۀ خانۀ کتاب، 16 شهریور 1390.
35- سخنرانی در دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت خارجه با نام «بررسی پژوهشهای انجام گرفته در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران دربارۀ آسیای مرکز»، تهران، وزارت خارجه، 11 بهمن 1390.
36- چاپ چکیده مقاله و ارائۀ سخنرانی در همایش بینالمللی شخصیتهای برجستۀ اوراسیا با نام «بررسی تطبیقی منظومۀ عرفانی لسان‌الطیر نوایی با منطقالطیر عطار»، ترکیه، دانشگاه فاتح استانبول، 24 فوریه 2012/ 5 اسفند 1390
37- شرکت و سخنرانی در نشست نظریه و نقد ادبی در ایران با نام «نظریه و نقد ادبی در ایران: ما در چه جایگاهی قرار داریم؟ »، تهران، مؤسسۀ خانۀ کتاب، نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، 19 اردیبهشت 1391
38- سخنرانی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با نام «عطار و میراث وی در ازبکستان» تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ، 29 اردیبهشت1391.
39. Hayat Ameri & Ebrahim Khodayar. (2013/1392) “Construction of Past Participlein the ContemporaryTajik Language Case Study: Fitrat Bukharaei’s Monazera and Bayânât-e Sayyâh-e Hendi” IN 4th World Conference on Psychology, Counselling and Guidance. Published in Procedia - Social and Behavioral Sciences Available online at www.sciencedirect.com.
40- و سیدحسین وحید عرب، ارائۀ مقاله با نام «ارزش زیباشناختی دعا و نیاش در غزلهای نیایشی مولانا» به صورت پوستر در دومین همایش ملی آموزش زبان فارسی و زبان‌شناسی، شیراز، 25 و 26 اریبهشت 1392.
41- سخنرانی در جمهوری ازبکستان با نام «کارنامۀ بابرپژوهی در ایران»، تاشکند، کتابخانۀ ملی جمهوری ازبکستان، 21 خرداد 1392. (چاپ در چکیده مقالات همایش ص 66)
42- سخنرانی در نشست نوگرایی ادبی در ماوراءالنهر با نام «نقش ادبیات نوین تاتاری در شکلگیری ادبیات نوین فارسی در آسیای مرکزی در ابتدای قرن بیستم». تهران»، مؤسسۀ ایراس. 8 تیر 1392.
43-. سخنرانی در نشست چالش بر سر واژه‌گزینی فرهنگستان زبان با موضوع «آسیبشناسی واژههای برساختۀ فرهنگستان». تهران، خبرگزاری ایسنا. 18 تیر 1392.http://www.isna.ir/fa/service/Culturea%20andArt/8001
44- سخنرانی در نشست «در حضور مولانا»، فرهنگسرای بعثت صفادشت، با موضوع غزلیات مولانا.شهریار، 8 مهر 1392.
طرحهای تحقیقاتی اجرا شده و در دست اقدام
1.گزیدۀ شعر معاصر فارسی در کشورهای فارسیزبان (ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان) به سفارش شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (تاریخ اتمام 1383)؛
2. شعر معاصر فارسی در ازبکستان دو جلد (تاریخ اتمام 1383)؛
3. نقد و بررسی و تصحیح دیوان هادی سمرقندی (تاریخ اتمام 1385)؛
4. نقد و بررسی و تصحیح مثنوی نظمالسلسله سرودۀ سیداحمد وصلی سمرقندی (تاریخ اتمام 1385)
5. نقد و بررسی و تصحیح مناظرۀ فطرت بخارایی (تاریخ اتمام 1387)؛
6.کتابشناسی توصیفی مقالات آسیای مرکزی در قرن بیستم و اوایل قرن بیستویکم (تاریخ اتمام 1389)؛
7.کتابشناسی توصیفی کتابهای آسیای مرکزی در قرن بیستم و اوایل قرن بیستویکم (تاریخ اتمام 1389)؛
8. کتابشناسی توصیفی پایاننامهها آسیای مرکزی در قرن بیستم و اوایل قرن بیستویکم (تاریخ اتمام 1389)؛
9.کتابشناسی توصیفی ادبیات معاصر، داستانی، کودک و طنز با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
10.کتابشناسی توصیفی فرهنگها، مراجع ادبی و ادبیات عامه با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
11.کتابشناسی توصیفی زبان و نگارش فارسی با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
12. کتابشناسی توصیفی نظم و نثر با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
13.کتابشناسی توصیفی تاریخ ادبیات، سبکشناسی و ادبیات عرفانی با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
14.کتابشناسی توصیفی نقد ادبی، ادبیات تطبیقی و بلاغت فارسی با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری و دکتر خدیجه حاجیان (تاریخ اتمام 1389)؛
15.لهجۀ فارسی بخارایی در آثار فارسی عبدالرئوف فطرت بخارایی با تکیه بر دو رمان مناظره و بیانات سیاح هندی با همکاری خانم دکتر حیات عامری (تاریخ اتمام 1390)؛
16. اندیشۀ مهدویت در دیوان حافظ با همکاری خانم دکتر حاجیان (تاریخ اتمام 1390)؛
17. حافظ و مرابطه، با همکاری خانم دکتر حاجیان (تاریخ اتمام 1391)؛
18.آرمانشهرنویسی در ادبیات ملتهای مسلمان؛ مطالعۀ موردی: نقد و بررسی رمان تاتاری مسلمانان دارالراحت (تاریخ اتمام 1391).
کتاب (نگارش یا ترجمه) با ذکر نام کتاب، ناشر، سال انتشار
1-. خدایار، ابراهیم و عثمان قره‌بایف: نوروز، ازبکستان، رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران، 1380.
2-. خدایار، ابراهیم و محمداف، شهرت: ضرب المثلهای مشترک ازبکی – فارسی، ازبکستان، رایزنی فرهنگی ج. ا. ایران، 1381.
3-. خدایار، ابراهیم و دیگران : باغ بسیار درخت، تهران، مرکز و شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی، 1383.
4-. خدایار، ابراهیم: سفر به مشرق، تهران ، عابد، 1383.
5- از سمرقند چو قند، تهران ، اشاره، 1384.
6 - غریبههای آشنا، تهران ، تمدن ایرانی، 1384.
7- سرود باران، تهران، مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی، 1384.
8 - دیوان میرزا هادی سمرقندی، تهران، تمدن ایرانی، 1386.
9- رخسار اندیشه: مجموعه مقالات سومین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی؛ تهران: مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی، 1387.
10: دعا در مثنوی ، تهران، نشر علم، 1387.
11- : مثنوی نظمالسلسله، تهران: سخنوران و مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی، 1390.
12-: با همکاری دکتر حسن ذوالفقاری، شیوهنامۀ ویرایش دانشگاه تربیت مدرس، تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس، چاپ اول بهار 1392. (چاپ دوم پاییز 92)
عناوین پایاننامهها و اسامی دانشجویان تحت راهنمایی و مشاوره اینجانب
الف) کارشناسی ارشد
1. یحیی عبیدصالح، اسامی شعری شعران عرب و ایرانی اعم از لقب، کنیه و تخلص شعری، تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 23/03/1385 (مشاور).
2. احمد یشیل، تصحیح انتقادی و تحلیل محتوای رساله منورالقلوب عبدالرحمان اسفراینی، تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 25/02/1385 (مشاور).
3. فریدون زمردی، بررسی جلوه‌های ادبی و وصایای شهدای دفاع مقدس، تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 29/11/1387 (مشاور).
4. مریم الهامیان، بررسی جنیبه‌های نمایشی مناظرههای منثور عصر مشروطه در ادبیات فارسی، تربیت مدرس، دانشکدۀ هنر و معماری، تاریخ دفاع 14/04/90 (استاد راهنما).
5. حسین وحید عرب، نظریۀ نیایش در دیوان شمس. دانشگاه پیام نور کرج، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع تابستان 1391. (استاد راهنما).
6. الهام نیکوبخت، پژوهش و تصحیح کتاب شاهد صادق (باب سوم)، تألیف میرزامحمد صادق مینا، تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 24/04/92 (استاد مشاور).
ب) دکتری
1. تصحیح انتقادی دیوان شوکت نجاری، شفق تورگای (ترکیه)، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 13/4/1386 دانشگاه تهران ( مشاور).
2. ساختار جامعه‌شناسی یادداشت‌های صدرالدین عینی، آزیتا همدانی)، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، تاریخ دفاع 04/12/1386، دانشگاه تهران ( مشاور).
3. بررسی تطبیقی مناظرههای منثور ادبیات فارسی و عربی (از ابتدا تا مشروطه)، نعیمه حسوکی (تاریخ دفاع 6/9/89)، تربیت مدرس، دانشکدۀ علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات فارسی (مشاور).
دروس تدریس شده
فارسی عمومی، دستور، فنون ادبی، تاریخ ادبیات، متون عرفانی (منطقالطیر و مثنوی)، بررسی و تحلیل شعر و نثر عصر تیموری و صفوی (صائب تبریزی)، معانی و بیان و بدیع
سایر فعالیتها
1.سردبیر و مؤسس فصلنامه «ادبی، عرفانی و فرهنگی سینا» (به زبان ازبکی) در جمهوری ازبکستان که از سال 1380 تا پاییز سال 1381 جمعاً 7 شماره به سردبیری اینجانب منتشر شد و تاکنون بیش از 28 شمارة آن منتشر شده است.
2.برگزاری بیش از 20 دورة کارگاه ویراستاری در دانشگاه تربیت مدرس و 6 دورة کارگاه زبان و خط معیار برای اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل، خبرنگاران در مشهد، زنجان (86)، بندرعباس (87)، قم (88) و قزوین (88). کرج (89)، گیلان (90)، اراک (90)، گیلان (91)، قزوین (92)
