نویسندگان مشهوری که خودکشی کردند
هرچند آمارهای رسمی بخواهند بر این نکته تاکید کنند که افسردگی بیشترین عامل برای اخذ چنین تصمیمی از سوی نویسندگان ا ست و حتی یادداشت های پیش از خودکشی آن ها نیز بر این نکته تاکید کنند،باز هم ما زندگان نمی توانیم از برابر ابهامات این چنینی به راحتی عبور کنیم
.
به عنوان مثال وقتی هرابال نویسنده شهیر چک در آخرین لحظات زندگی خود چنین می گوید که می خواهد برود به کبوترها دانه بدهد و سپس خود را از پنجره طبقه پنجم بیمارستان پرتاب می کند،آیا از روی زیرکی و عقل محض است که چنین می گوید و چنان می کند یا از سر یک جنون آنی؟یا زمانی که امپدوکلس فیلسوف پیشاسقراطی یونان برای جاودانه ماندن،خود را در حرکتی طنزآمیز به درون آتشفشان پرتاب می کند و یکی از قدیمی ترین و عجیب ترین خودکشی های تاریخ فکر را رقم می زند،چه اندیشه ای را در سر می پرورانده است؟
چگونه است که در چنین موقعیتی فنا و جاودانگی بدل به چنین مفاهیم برابری می شوند؟ به هررو بعید است ما زندگان،حداقل تا وقتی زنده ایم از جواب چنین سوالات مبهمی سر در بیاوریم و احتمالن یادآوری خودکشی مطرح ترین های دنیای ادبیات هم فقط می تواند سوالی بر سوالات مان بیافرزاید.
1 –ارنست همینگوی(1961-1901)
همینگوی سی وهفت ساله بود که مادرش برای هدیه کریسمس،برای او پاکتی پست می کند حاوی یک تپانچه عتیقه که پدر همینگوی سال ها پیش خود را با آن کشته بود.احتمالن این نخستین جرقه ای بود که منجر به خودکشی ناموفق همینگوی در میان سالگی و خودکشی موفق و بی علت او در شصت سالگی می شود.به هر رو ارنست همینگوی،برنده نوبل ۱۹۵۴پیش از آن که یک نویسنده باشد یک یاغی آمریکایی و یک شکارچی ماهر بود.از همین روست که عجیب به نظر نمی رسد وقتی همسر او در ژوییه ۱۹۶۱درساعت دونیم صبح با صدای گلوله از خواب می پرد و با جسد خون آلود همینگوی مواجه می شود،نخستین نکته ای که نظرش را جلب می کند این است که نویسنده کتاب وداع با اسلحه خود را با تفنگ شکاری محبوب خود کشته است.مرگی که به نوعی بزرگترین مرگ در ادبیات آمریکا و از طرفی بزرگترین شکار عمر همینگوی محسوب می شود.در هر صورت او ارنست همینگوی فقید بود و هیچ گاه تیرش به خطا نمی رفت.
۲ویرجینیاوولف(۱۹۴۱ ۱۸۸۲)
کسانی که فیلم ساعت ها با بازی نیکول کیدمن در نقش ویرجینیاوولف را دیده اند،حتمن صحنه آغازین فیلم که در آن خودکشی نویسنده به تصویر کشیده شده را هیچ گاه از یاد نمی برند.تصویر رنجور زنی که بعد از یک دوره افسردگی طولانی یک روز خانه را ظاهرن به قصد پیاده روی و در واقع به مقصد خودکشی در دریاچه دهکده محل سکونتش ترک می کند و بعد از این که جیب های کتش را پر از قلوه سنگ می کند خود را همچون یک کشتی غرق می کند در جستجوی فانوس دریایی.می گویند جسد وولف سه هفته بعد از غرق شدن است که پیدا می شود.او در نامه خودکشی اش که خطاب به همسرش لئونارد نوشته شده علت خودکشی خود را این گونه بیان می کند:((عزیزم،به یقین دوباره دارم دیوانه می شوم.به نظرم نمی توانیم باز هم با یکی از آن دوره های وحشتناک روبرو شویم و این بار دیگر خوب نخواهم شد.در گوشم صداهایی می شنوم و نمی توانم فکرم را متمرکز کنم.بنابراین کاری را انجام می دهم که به نظرم درست تر از همه می رسد...)).
۳ریونوسکه آکتاگاوا(۱۹۲۷ ۱۸۹۲)
کمتر کسی ست که داستان راشومون را خوانده و یا فیلمی که کوروساوای بزرگ بر اساس آن ساخته را دیده باشد و بر نبوغ و جنون آکتاگاوا پدر داستان نویسی ژاپن و یکی از شیزوفرنیک ترین نویسندگان جهان صحه نگذارد.اما اگر فکر کرده اید این نویسنده ی ژاپنی به روش یک سامورایی تن به مرگ داده سخت در اشتباهید.چرا که او در اواخر عمر کوتاه سی وپنج ساله اش با بیماری هایی نظیر بی خوابی و ترس از دیوانگی دست به گریبان بود و در یکی از یادداشت های پیش از مرگش می نویسد:((آیا کسی پیدا نمی شود که بی سرو صدا گلوی مرا در خواب بفشارد؟)).از همین روست که آکتاگاوا در بامداد بیست وچهارم ژوییه به شهادت همسرش با کتابی مقدس به بستر می رود و دور از چشم او با خوردن مقادیر زیادی قرص سیانور به کار خود پایان می دهد.آکتاگاوا در نامه ای که از او به جای مانده دلیل خودکشی خود را نگرانی و رنج سربسته و مبهم از آینده ذکر می کند.
۴رومن گاری(۱۹۸۰ ۱۹۱۴)
در این لیست ده نفره رومن گاری یکی دیگر از نویسندگانی ست که برای مردن،همان روشی را انتخاب کرده که به نام ارنست همینگوی سند خورده است.یعنی خودکشی با اسلحه.این نویسنده ی فرانسوی پرطرفدار بنابرشهادت اطرافیانش انسانی سرزنده و شوخ طبع بوده و میل به زیستنی که در او موج می زد کاملن در تضاد با خودکشی او بوده است.اما به هر حال او نیز بعد از خودکشی همسرش جین سیبرگ،هنرمند و بازیگر معروف فیلم از نفس افتاده،در یک پروسه افسردگی قرار می گیرد و در بیستم دسامبر با شلیک گلوله ای به زندگی خود پایان می دهد.او در یادداشت خودکشی اش زندگینامه نویسان را در پی چرایی مرگش به کتاب خودنوشت اش یعنی "شب آرام خواهد بود" ارجاع می دهد و در آن کتاب چنین می نویسد:((دلیل خودکشی ام همسرم نبود،دیگر کاری نداشتم)).نویسنده کتاب خداحافظ گاری کوپر در یادداشت خودکشی ای که از او به جا مانده نیز جمله عجیبی دارد که می گوید:کلی تفریح کردم.متشکرم و خداحافظ.
۵ولادیمیرمایاکوفسکی(۱۹۳۰ ۱۸۹۴)
خودکشی شاعران روس در دهه های بیست و سی میلادی از نظم و تسلسل غیر قابل باوری برخوردار است.یکی پس از دیگری و متاثر از یکدیگر.هر چند که ولادیمیرمایاکوفسکی بعد از خودکشی سرگئی ییسنین شاعر که سرحلقه این خودکشی ها محسوب می شود بسیار آزرده خاطر و حتی عصبانی بود،اما عاقبت سرانجام سرحلقه شاعران فوتوریست روسیه هم چیزی نبود جز این که در آوریل ۱۹۳۰ و در سی وشش سالگی،پس از سرگذارندن یک دوره افسردگی و در پی عشقی بی سرانجام،در شبی افسرده و تنها در دفتر کار خود،سروده ی آخرش را در نامه ای سرگشاده بازنویسی کند و سپس با شلیک گلوله ای در شقیقه اش به کار خود پایان دهد.او در آخرین سروده اش خطاب به معشوقه اش این گونه نوشت: ((امیدوارانه بر این باورم که هرگز مایه شرم خلایق نشوم.شتابی ندارم.ساعت از یک گذشته است و باید در خوابی عمیق باشی،نیازی نیست که با فرستادن تلگرام های مکرر تو را از خواب بیدار و آشفته سازم.می گویند ماجرا به پایان رسید و همه چیز تمام می شود((.
۶صادق هدایت (۱۳۳۰ ۱۲۸۱(
نخستین بار در سال ۱۳۰۷ بود که صادق خان هدایت جهانی ترین نویسنده کشورمان خود را در طی یک خودکشی ناموفق در رودخانه مارن پاریس غرق کرد اما نجات یافت.یعنی نجاتش دادند!همان سال ها بود که او در داستان زنده بگور نگاهش نسبت به خودکشی را این گونه بیان کرد:(( کسی تصمیم به خودکشی نمی گیرد،خودکشی با بعضی ها هست،در سرنوشت آن هاست،نمی توانند از آن بگریزند)).پس از آن در ۲۹فروردین ۱۳۳۰ بود که در آپارتمان کوچکش در پاریس،بعد از این که درزهای خانه را با پنبه می پوشاند شیر گاز را باز می گذارد و به گفته خود تن به مرگ سرخوشانه و خلسه وار حاصل از خودکشی با گاز می دهد.هدایت وقت مردن بهترین لباس هایش را پوشید و پول کفن ودفن و خرید قبری در گورستان پرلاشز را هم در پاکتی بالای سرش گذاشت.او با یک سیگار پال مال نصفه کشیده در میان انگشتانش که انگار فرصت تمام کردنش را نداشت، با خیال راحت کف آشپزخانه دراز کشید و در خلسه ای طولانی ادبیات ایران را از ادامه حیات یک نابغه محروم کرد.
۷سیلویا پلات(۱۹۶۳ ۱۹۳۲(
در اکتبر ۱۹۶۲ بود که سیلویاپلات از خیانت همسرش تدهیوز شاعر و ملک الشعرای بریتانیا نسبت به خود آگاه می شود و از آن جا که تاب این خیانت را نمی آورد چند ماه بعد از جدایی از تدهیوز و در سن سی ودو سالگی خود را به وسیله گاز به سمت مرگ هدایت می کند.هرچند پلات در روز مرگش نامه ای خطاب به تدهیوز می نویسد و از علل خودکشی خود می گوید اما هیوز وجود آن نامه را کاملن انکار می کند و آن را چنان رازی برای تاریخ ادبیات پوشیده باقی می گذارد.به هر حال هر چه که بود آسیه همسر دوم هیوز که شاعر دل در گرو او داشت نیز نتوانست بیش از چند سال رابطه با تدهیوز را تحمل کند و سرانجام او نیز به همراه فرزندش خود را می کشد!.سلیویاپلات را از پایه گزاران ادبیات اعترافی جهان می دانند.او در یادداشتی که از نخستین خودکشی اش به جامانده این گونه می نویسد:((رفته ام برای یک پیاده روی طولانی.فردا بر می گردم)).
۸آن سکستون(۱۹۷۴ ۱۹۲۸(
آن سکستون، شاعر آمریکایی و دوست و هم یار سیلویاپلات در شکل دهی مکتب اعترافی در ادبیات،هم در زندگی شعری و هم در مرگ خود بسیار متاثر از سیلویاپلات بود.آن چنان که زندگی او نیز همچون پلات سرشار از ناملایمتی های بسیار بود و بعد از خودکشی موفق پلات در۱۹۶۴ والبته متاثر از او،او نیز بارها دست به خودکشی می زند.همین گونه بود که برنده پولیتزر ۱۹۶۷بعد از این که همسرش او را به طور ناگهانی ترک می کند مدتی را در بیمارستان سپری می کند و در این فاصله کتاب یادداشت های مرگ که به نوعی یادداشت های خودکشی او محسوب می شوند را منتشر می کند.درست چند ماه بعد از ترک همسر است که شاعر در سوم اکتبر۱۹۷۴ بعد از ایراد آخرین جلسه شعر خوانی اش در دانشگاه مریلند ناهار را با دوست شاعرش ماکسین کومین می خورد، سپس به خانه اش می رود و در گاراژ اتومبیل را روشن می کند و با گاز مونوکسید کربن خود را می کشد.
۹ریچاردبراتیگان(۱۹۸۴ ۱۹۳۵(
یک خودکشی آمریکایی دیگر به سبک همینگوی و این بار با یک اسلحه قرضی!.در سپتامبر ۱۹۸۴ بود که ریچاردبراتیگان شاعر،داستان نویس و چهره محبوب و جنون زده نسل اعتراضی بیت های دهه شصت آمریکا و این روز های ایران که به تازگی از همسرش جدا شده بود و زندگی را در مزرعه شخصی اش به تنهایی می گذراند،در طی تماسی تلفنی با معشوقه سابقش مارسیا صحبت می کند و در طی این مکالمه از مارسیا می خواهد تا فرصتی به او بدهد که شعر تازه اش را برای او بخواند.اما مارسیا در یک اشتباه تاریخی تلفن را قطع می کند و بعد از آن است که هرچه تماس می گیرد کسی جوابی نمی دهد.بنابر گزارش پزشکی قانونی براتیگان پشت پنجره ایستاده روبه دریا به شقیقه اش شلیک کرد.در کنار جسد او جعبه ای یافتند حاوی دست نوشته های او که به خون آغشته شده بود و دخترش ایانت آن ها را با خود برد.روحت شاد ای غول موطلایی.
۱۰آرتور کستلر(۱۹۸۳ ۱۹۰۵(
اما در لیست ده نفره حاضر با توجه به این که اغلب خودکشی ها ناشی از ضعف و افسردگی روانی نویسندگان بوده می توانیم آرتور کستلر انگلیسی را یک استثنا به حساب بیاوریم.چرا که نویسنده کتاب های محبوبی چون گلادیاتورها و ظلمت در نیمروز علاوه بر این که زبان شناس محقق و داستان نویسی برجسته بود، نایب رییس جامعه اتانازی(مرگ خودخواسته) در بریتانیا نیز بود.از همین رو بود که کستلر هفتادوهشت ساله بعد از ابتلا به بیماری های پارکینسون و سرطان خون به همراه همسر سومش سینتیا به طور داوطلبانه خودکشی می کند.اما نکته عجیب اینجا بود که در هنگام خودکشی این دو هر چند کستلر در وضعیت ضعف جسمی به سر می برد اما همسر او سینتیا در سلامت کامل بود و در نتیجه این فرضیه برای زندگینامه نویسان مطرح است که آرتورکستلر همسرش را به شکلی ناباورانه به خودکشی ترغیب کرده است.این هم در نوع خود مصداقی عجیبی ست بر بی وفایی توامان با وفاداری یک مرد عجیب!
