آمیختگی ادبیات تعلیمی با ادبیات عرفانی در تمهیدات عین القضات همدانی

۱۳۹۴-۰۷-۱۲

در این مقاله جنبه های تعلیمی این اثر گرانقدر بررسی شده است.

نویسندگان:ممتحن مهدی

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت

چکیده:

عین القضات همدانی، عارف ایرانی قرن پنجم و ششم هجری است که قلم توانا و ذهن و اندیشه پویا و جوال خود را برای نگاشتن آثار فلسفی- عرفانی به کار برده است. اگرچه بی پروایی و سبک فلسفی اش در نهایت او را به پای دار کشید اما نوشته های او به خصوص کتاب «تمهیدات» وی، سندی مستدل برای عرفان و ادبیات کهن ایران زمین شد. «تمهیدات» اگرچه از متون عرفانی به شمار می رود اما از آنجا که به بیان شرایط سلوک و آداب مرید و خصایص پیر می پردازد، مبانی تعلیمی بسیاری را بیان کرده است. صوفیه که به واقع هدف خلقت را محبت و عشق ورزی می دانند، محبت به انسان را زمینه ساز محبت خداوند به شمار می آورند؛ این گونه است که در تفکر صوفی، تعلیم هم با محبت گره می خورد و در حقیقت، آداب شناخت و خودسازی و حقیقت جویی همگی برگرفته از عشق و برای وصول به محبت است. در این مقاله جنبه های تعلیمی این اثر گرانقدر بررسی شده است.

کلید واژه: ادبیات تعلیمی، عین القضات همدانی، تمهیدات، نقد اجتماعی، زهد، اخلاق عرفانی

برچسب ها:

ادبیات تعلیمی,ادبیات عرفانی,تمهیدات,عین القضات همدانی

سازندگان:

زحمتکش

افزودن دیدگاه جدید:

سال نو مبارک

نوبهار است در آن کوش که خوشدل باشی که بسی گل بدمد باز و تو در گل باشی

نظامی گنجوی

بهاری داری از وی بر خور امروز که هر فصلی نخواهد بود نوروز گلی کو را نبوید آدمی زاد چو هنگام خزان آید برد باد

حلول ماه نزول رحمت خدا مبارک

این دهان بستی دهانی باز شد تا خورنده لقمه‌های راز شد لب فروبند از طعام و از شراب سوی خوان آسمانی کن شتاب گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهرهای اجلالی کنی طفل جان از شیر…

هوشنگ ابتهاج

‏گاهی چُنان در این شب ِ تب‌کرده‌ی ِ عبوس ‏پای ِ زمان به قیر فرو می‌رود که مَرد ‏اندیشه می‌کند ‏شب را گذار نیست ‏اما به چشم‌های ِ تو‌ ‏ای چشمه‌ی ِ امید! ‏شب پایدار نیست. هوشنگ…

سعدی

به تو حاصلی ندارد غَمِ روزگار گفتن که شبی نَخُفته باشی به درازنای سالی

مولانا

چون که اسرارت نهان در دل شود ** آن مرادت زودتر حاصل شود

مثنوی معنوی مولوی

بس دعاها کان زیانست و هلاک وز کرم می‌نشنود یزدان پاک

نظرسنجی