شگرد ساده‌سازی وتابوهای فرهنگی در برگردان‌های مرعشی‌پور از رمان‌های راه و کوچه مدق نجیب محفوظ
مقاله 1، دوره 5، شماره 13، زمستان 1394، صفحه 34-11
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
فرامرز میرزایی1 ؛ محمد راسخ مهند2 ؛ سید اسماعیل قاسمی موسوی 3
1استاد گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
2دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی دانشگاه بوعلی سینا، همدان
چکیده
ساده‌سازی (Simplification) از همگانی‌های ترجمه است که در آن مترجم با بهره‌مندی از شگردهای ویژه، زبان ترجمه را ساده و روان می‌کند. از نظر بیکر، این ویژگی گرایش به ساده کردن مسائل برای خواننده و نیز گرایش به انتخاب یک تفسیر و پیشگیری از دیگر تفاسیر است. در این حالت، مترجم سطح وضوح را با از بین بردن ابهام‌ها بالاتر می‌برد. در این مقاله، با توجّه به تعریف بیکر از همگانی‌ها، به‌ویژه ساده‌سازی، و با روش توصیفی‌ـ تحلیلی انواع ساده‌سازی در ترجمة محمّدرضا مرعشی‌پور از دو رمان نجیب محفوظ «الطّریق» و «زقاق المدق» واکاوی می‌شود. البتّه مسئلة اصلی این پژوهش، نقش ساده‌سازی در انتقال تابوهای فرهنگی است که با در نظر گرفتن تفاوت هنجارهای فرهنگی زبان مقصد نسبت به زبان مبدأ دردسر کمی نیست. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حذف ساختارهای پیچیده و جایگزینی آن با ساختارهای ساده‌تر، ساده‌سازی ساختار حال، کاهش معنای واژگان مشکل یا حذف برخی واژگان، به‌ویژه حذف یا کاهش تابوهای فرهنگی که بارزترین آن، توصیف صحنه‌های جنسی است، ویژگی بارز سبک فردی مرعشی‌پور به‌شمار می‌رود. اگرچه متن ترجمه در مقایسه با متن مبدأ، از نظر واژگان، دستور و سبک ساده‌تر شده است، امّا حذف تابوهای فرهنگی متن مبدأ، اشتباه‌های مترجم و ساده‌سازی‌های گوناگون زمینه‌ای می‌سازد که نه‌چندان کم، مقصود نویسنده از دست برود.
کلیدواژگان
ساده‌سازی؛ تابوهای فرهنگی؛ نجیب محفوظ؛ مرعشی‌پو
اصل مقاله (627 K)
