بررسـی تطبیقی و آماری نیایش‌ها در نخستین منظومه ایرانیان (گاهان)
مقاله 4، دوره 8، شماره 1، بهار 1395، صفحه 63-86
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 حسین حیدری ؛ 2 الهه خانیان
1دانشگاه کاشان - گرروه ادیان و فلسفه
2دانشگاه کاشان
چکیده
نیایش به عنوان آسان‌ترین راه گفتگوی دوسویه انسان با خدا، از جمله ارکان و اجزای مقوم تمامی ادیان درطول تاریخ بوده است. بررسی ستایش‌ها و نیایش‌های رسمی ادیان مختلف نمایانگر نظام فکری، دینی وشرایط و نیازهای فردی و اجتماعی دینداران در اعصار گونه گون است.
این جستار به بررسی توصیفی و آماری همه نیایش‌های گات‌ها (کهن‌ترین اثر مکتوب بازمانده ایرانیان)، می پردازد. مجموعه ای منظوم که امروزه به باور بیشینه پژوهندگان، تنها بخش اوستاست که سخن زرتشت است، درحالی که دیگر بخش‌های اوستا در ادوار بعد تدوین شده است.
بیشترین خواهش‌ها و خواسته‌ها در گات‌ها، رواج راستی و سرکوبی دروغ، رهایی زمین و جاندارانش از ستم و خشم و بیدادگری، داشتن زندگی آرام و شاد، جامعه ای آباد و در نتیجه رسیدن به کشور مینوی جاودانی اهورامزدا (فردوس) و پاداش و بخشایش جاودانی در روز داوری پسین است.
بررسی درونمایه نیایش‌های گات‌ها نشان می دهد که مخاطب زرتشت به‌ترتیب مزدا، اهورا، اردیبهشت، مزدا اهورا، بهمن، سپندارمذ، اهورامزدا و شهریور است و او دربسیاری موارد ضمیر جمع را به کار می برد. سبک بیان زرتشت این انگاره را تقویت می کند که زرتشت همچنان که واژه‌های مزدا، اهورا، اهورامزدا و مزدا اهورا را برای اشاره به موجودی واحد اطلاق می کند، امشاسپندان نیز همگی فروزه‌ها و اوصاف خدای واحدند.
این پژوهش آماری نشان می دهد که درخواست‌های مینوی (غیر مادی)، دو سوم خواسته‌های گیتیک(مادی) است و زرتشت تقریباً به یک اندازه برای خود و برای دیگران دعا کرده است.
کلیدواژگان
زرتشت؛ گات‌ها؛ اهورامزدا؛ نیایش؛ ایران باستان
اصل مقاله (704 K) 
