تداخل زبانی و دگرگونی معنایی وام‌واژه‌های عربی و جنبه‌های تأثیر آن بر ترجمه از عربی
مقاله 4، دوره 5، شماره 13، زمستان 1394، صفحه 120-97
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
علیرضا نظری 1 ؛ زهره اسدپور عراقی2
1استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین
2کارشناسی ارشد مترجمی عربی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین
چکیده
تداخل زبانی یا به عبارتی، آمیختگی دو زبان از ویژگی‌های متمایز ارتباط زبان فارسی با زبان عربی است. ورود اسلام به ایران، نوع عمیقی از ارتباط بین دو زبان فارسی و عربی را ایجاد نمود؛ ارتباطی که منجر به تأثیرگذاری بین آن دو، به‌ویژه از جنبة واژگانی گردید؛ بدین معنا که واژگان دخیل یا وام‌واژه‌های بسیاری بین دو زبان مبادله شد که سهم وام‌واژه‌های عربی در فارسی به مراتب بیشتر و قابل توجّه است. واژگان متعدّدی که علی‌رغم حفظ فرم واجی و نوشتاری، تعداد فراوانی از آنها در طول قرن‌ها دچار تحوّل معنایی و کاربردی شده‌اند، به‌طوری که در برخی مواقع، فقط صورت نوشتاری یکسانی دارند و دو نشانة زبانی کاملاً متفاوت محسوب می‌گردند. این مسئله در ترجمة بین دو زبان مشکلاتی را برای مترجمان به وجود می‌آورد. در این جستار، با روش تحلیلی و آزمایش میدانی موضوع تلاش می‌شود با ارائة دسته‌بندی جدید و کلّی واژگان دخیل عربی، جنبه‌های اثرگذار هر دسته، در ترجمه را مشخّص نموده است و نشان داده شود که ترجمه از عربی با وجود واژگان دخیل فراوان، گرچه از سویی ممکن است یاریگر باشد، امّا با توجّه به تحوّلات معنایی بسیاری از این واژگان و تفاوت کاربردی و یا تفاوت ابعاد نشانداری دستة دیگر، می‌تواند باعث کج‌روی در معادل‌یابی شود.
کلیدواژگان
ترجمه؛ عربی؛ فارسی؛ وام‌گیری؛ واژگان دخیل
اصل مقاله (700 K)
