توصیف و تحلیل فرآیندهای واجی گویش گالشی: رویکرد بهینگی
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
ابراهیم صفری
دکتری زبان شناسی همگانی، دبیر آموزش و پرورش و مدرس دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده
هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل فرایندهای واجی کشش جبرانی، حذف، تضعیف، ارتقاء واکه‌ای و قلب در گویش گالشی اشکور است. چهارچوب نظری این پژوهش، واج‌شناسی بهینگی است. به‌همین‌منظور، با ده گویشور، هرکدام به‌مدتِ یک ساعت گفت‌وگو شده و داده‌ها گرد‌آوری شده‌اند. افزون‌بر این، نگارنده خود، گویشور بومی است. داده‌ها برمبنای الفبای آوانگار بین‌المللی IPA آوانویسی شده و روش تحقیق نیز توصیفی‌ـ تحلیلی بوده است. در گویش گالشی، حذف همخوان‌های چاکنایی //h, ? در واژه‌های دو هجایی در ساخت‌های هجایی cvc.cv(c)رخ می‌دهد و منجربه کشش جبرانی واکه در هجای اول می‌شود. فرایند حذف همخوان /t/ و /d/ به‌عنوان عضو دوم خوشه یا توالی همخوان‌ها، حذف همخوان واک‌دار پایانی پس از واکه‌های کشیده رخ می‌دهد، در فرایند تضعیف تبدیل همخوان /b/ به [v] و/q/ به [X] رخ می‌دهد و در فرایند ارتقاء واکه‌ای، واکۀ افتادۀ /e/ به واکۀ افراشتۀ] [i تبدیل می‌شود. در فرایند قلب نیز در واژه‌های «مدرسه، کبریت، تاکسی» دیده می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده، حاکی‌از آن است که فرایند تضعیف و حذف در این گویش دارای بیشترین بسامد و فرایند قلب دارای کمترین بسامد است.

کلیدواژگان
کلیدواژه‌ها: فرایندهای واجی,گویش گالشی اشکور,واج‌شناسی بهینگی, ارتقای واکه‌ای, فرایند قلب
اصل مقاله (496 K)