واجآرایی کلمات فارسی با ساخت هجایی (C)V.CVC(C)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
عالیه کرد زعفرانلوکامبوزیا 1 ؛ فرزانه تاج آبادی2 ؛ زهرا اسماعیلی متین3 ؛ سارا خوردبین4
1دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3دانشجوی کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4دانشجوی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
موضوعات مربوط به ساختار هجا و همچنین سازماندهی واحدهای واجی در درون هجا و فراتر از آن یعنی در مرز بین دو هجا، از جمله مباحث مطرح حوزة واج‌شناسی محسوب می‌شوند. در این مقاله تلاش شده است تا با تکیه بر زبان فارسی، با نگاهی نو به موضوع ساخت هجا و واجآرایی پرداخته شود. زبان فارسی دارای ساختار هجایی (C)V(C)(C) است. هدف کلی مقالة حاضر این است که نشان دهد اولاَ آیا تفاوتی میان واجآرایی یک هجا به صورت مستقل و واجآرایی همان ساختار هجایی در ترکیب با هجاهای دیگر وجود دارد، و ثانیاً آیا می‌توان به وجود یک رابطة معنادار بین واجآرایی کلمات از یک سو و نوع و مقولة واژگانی آنها از سوی دیگر قائل بود؟ به منظور پاسخگویی به سؤالات فوق، مجموعاً 4075 واژة دوهجایی با ساختار هجایی (C)V.CVC(C)، از دو فرهنگ لغت زبان فارسی یعنی فرهنگ الفبایی- قیاسی زبان فارسی (شامل40000 واژه) و لغت‌نامة متوسط دهخدا (شامل60000 واژه) استخراج و نوع (بسیط، مشتق، مرکب، مشتق-مرکب) و مقولة واژگانی هر واژه (اسم، فعل، صفت، قید، حرف) و همچنین واجآرایی آن تعیین شد. نتایج این تحقیق به طور کلی بیانگر آن است که عوامل متعددی از جمله نوع واکة هستة و همخوانهای پایانة یک هجا می‌تواند بر روی واجآرایی هجای مجاور تأثیرگذار باشد. همچنین به نظر میرسد رابطة مشخصی بین ساختار هجایی کلمات با نوع و مقولة واژگانی آنها وجود دارد.
کلیدواژگان
کلیدواژه ها: زبان فارسی, واجآرایی,میزان رسایی, هجا,مقولة واژگانی
اصل مقاله (533 K)
