کَرز (karz) واژه‌ای از گویش خراسان در شاهنامه؟ (طرح مسأله و اقتراح)
 
مقاله 1، دوره 11، شماره 20، زمستان 1394، صفحه 11-24 نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
سجّاد آیدنلو
دانش‌یار دانش‌گاه پیام‌نور، واحد اورمیّه. ایران.
چکیده
مصراع «شب تیره و گُرزهای گران» در شاهنامه دو بار از زبان رستم تکرار شده است. بخش دومِ این مصراع در نسخه‌های شاهنامه «کرزهای کران» نوشته شده است و تقریباً همۀ چاپ‌کنندگان و مصحّحانِ این متن آن را «گُرزهای گران» خوانده‌اند که ترکیبی آشنا و پر‌کاربرد در سخن فردوسی است. یکی از مصحّحانِ شاهنامه در چاپ خویش این ترکیب را به «کُرزه‌های گران» تصحیحِ قیاسی کرده و «کُرزه» را در معنای «کشت‌زار» ناظر بر خوید و سبزه‌زارِ مذکور در هفت‌خانِ رستم دانسته‌اند. نگارنده با استفاده از دقّت و توجّهِ این مصحّح و رعایتِ نهایتِ احتیاط و احتمالِ علمی، صورتِ «کَرزهای گران» را پیش‌نهاد کرده و به اقتراحِ صاحب‌نظران گذاشته است. «کَرز» (karz) از واژه‌های گویشیِ خراسان (متداول در قاین) و در معنای «شکافِ بزرگ در کوه» است و «کَرزهای گران» به معنیِ «گودال‌ها و شکاف‌هایِ صعب‌العبورِ کوه‌ها» می‌تواند به گذشتن رستم از ناهمواری‌ها و مَغاک‌ها و کوه‌های مازندران در داستان هفت‌خان اشاره داشته باشد.
کلیدواژگان
شاهنامه؛ فردوسی؛ تصحیح قیاسی؛ لغات گویشی
اصل مقاله: اصل مقاله (304 K)
 
jpnfa.riau.ac.ir/article_207_31.html