ديوان موالي توني (شاعر شيعي سده ۹ -۱۰ ق)/ تحقيق و تصحيح سيد رضا صداقت حسيني، حسين قوامي؛ [براي] کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شوراي اسلامي، اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان جنوبي.- تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شوراي اسلامي، ۱۳۹۶.
در منابع و تذکرهها مطالب فراوانی که بتواند زوایای زندگی و احوال موالی تونی را برای ما روشن نماید، وجود ندارد. ولی با مراجعه به دیوان او از لابلای اشعارش میتوان مطالبی هر چند اندک در ارتباط با زندگی و افکار او به دست آورد. مولانا موالی تونی از شعرای نامدار سدۀ نهم و دهم هجری است. اصلش از بلدۀ طیبۀ (تون) یا (فردوس) فعلی بوده است.
موالی فردی اصیل نهادِ شریفالذات بوده و از همان سالهای آغازین زندگیش به کسب و تحصیل انواع کمالات معنوی پرداخته به طوری که بعدها بهواسطۀ کمال حسبی و نسبی و نیز صفات حمیده و اخلاق پسندیده، مقبول خواطر و اذهان و مرجع خواص و عوام گردید.
فرهنگ سخنوران او را استاد شاه نعمتا... میداند. او از شعرای نامدار عصر صفوی و از سرایندگان خوشطبع و خوشالحان آن دوره بوده است. اشعارش در حد کمال و نهایت حال و روانی مقال و متضمن انواع صنایع لفظی و معنوی و تشبیهات و استعارات میباشد.
موالی مسلمانی شیعه مذهب و مردی متدین و متشرع بوده است. او در ضمن دیوانش بارها به طرح مباحثی همچون نعت و توحید، منقبت پیامبر گرامی اسلام و ائمۀ اطهار(ع) و مراثی آنان پرداخته است. وی در بیان امامان شیعه ارادت خاصی به حضرت امیر(ع) داشته به نحوی که اشعار باقیمانده از او در بزرگداشت و مدح آن امام همام نسبت به اشعاری دیگری که در مدح دیگر ائمۀ سروده، بیشتر است.
دیوان موالی تونی شامل 19 قصیده، یک مسمط، 426 غزل، 2 تخمیس، یک ساقینامه، 11 قطعه، 34 رباعی و چند بیت مفردات و افزودهها میباشد. شمار ابیات دیوان او با احتساب مجموع قصاید، مسمط، غزلیات، تخمیسات، ساقینامه، قطعات و رباعیات شامل 3659 بیت و با احتساب ابیات افزوده 3663 بیت میباشد.