چهار پاره ، چهارپاره سرایی و چهارپاره سرایان بزرگ

استاد راهنما: رحیم کوشش

نگارش: مرضیه بهمنی، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- 1391

چکیده

تاریخ ادبیات معاصر که از زمان نهضت مشروطیت در ایران آغاز می‌شود تحولاتی به‌اندازه تاریخ ادبیات کهن دارد، به‌طوری‌که در طول صدسال اخیر ادبیات فارسی ازلحاظ نظم و نثر تحت تأثیر مکتب‌های نوین ادبی قرارگرفته است و از طرفی پا به‌پای تحولات اجتماعی و تاریخی جامعه پیش رفته است به‌طوری‌که این رابطه متقابل ادبیات و اجتماع در این حیطه تاریخی اجتناب‌ناپذیر است. به دنبال گسترش تبادل فرهنگی و ادبی ملت ایران با کشورهای غربی به‌خصوص فرانسه ادبیات منظوم فارسی به‌شدت دچار تغییرات اساسی شد و شعر معاصر ازلحاظ سبک، قالب، بیان وزن و قافیه از شعر سنتی فاصله گرفت. آنچه در این میان به‌عنوان نقطه عطف و گذرگاهی بین شعر سنتی و شعر شکسته نیمایی شناخته می‌شود قالب نیمه سنتی چهارپاره است که از سویی ریشه در شعر سنتی ایرانی و از سویی ریشه در چهارپاره سرایی شاعران رمانتیک غربی علی‌الخصوص فرانسوی دارد. در این پژوهش به چگونگی پیدایش قالب چهارپاره و روند تحولات این قالب به لحاظ موضوعی ، محتوایی و فنی و همچنین معرفی چهارپاره سرایان بزرگ پرداخته‌شده است. در  پایان به فرایند فراز و نشیب این جریان ادبی اشاره‌شده است و به بیان عوامل افول و کم‌رنگ شدن این قالب و مختص شدن آن به شعر توصیفی و غنائی در مواردی چون ادبیات جنگ و کودکان پرداخته‌شده است.

کلیدواژه‌ها: چهارپاره، چهارپاره سرایان، ادبیات معاصر، مشروطیت

کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی