سبک شناسی شعر ایران در سال های پس از انقلاب اسلامی
استاد راهنما: عبدالله حسن زاده میرعلی
نگارش: نرجس مقیمی؛ دانشگاه سمنان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.- 1395
چکیده
سبک شناسی یکی از دانش های نوین ادبی است که با مباحثی چون نقد ادبی، دستور زبان ، بلاغت، جامعه شناسی و ... ارتباط دارد؛ از این رو می توان آن را حلقه پیوند تمام دانش های ادبی نوین دانست که به بیان کارکرد و فواید روش ها و یافته های دانش های زبانی و ادبی در نقد متون می پردازد، تمکز سبک شناسان بر مباحث خاص مربوط به متون ادبی و اولویت دادن و ارزش نهادن بر بخشی از آنها سبب شکل گیری شاخه های متعددی در این دانش شده است که سبک شناسی لایه ای یکی از شیوه های کارآمد آن در تحلیل متون ادبی است. این شیوه به دلیل بررسی متن در لایه های مختلف آوایی، صرفی، نحوی، بلاغی و محتوایی و مشخص نمودن ویژگی های برجسته سبک و نقش آنها در هر لایه متن، نحوه ارتباط لایه های صوری آثار را با محتوای اثر آشکار می سازد؛ بدین ترتیب از تداخل داده ها و آشفتگی تحلیل جلوگیری می کند. محیط ادبی ایران در ربع قرن پس از پیروزی انقلاب اسلامی در برگیرنده سه جریان عمده سعری بوده است که هر کدام به زیرشاخه های متعددی نیز تقسیم شده اند. این جریان ها از نخستین سالهای پیروزی انقلاب تا نیمه نخست دهه هشتاد متناسب با رویکردهای مختلف نظام های اجتماعی و فرهنگی و نیز همسو با سلیقه عمومی مخاطبان ادبیات با شدت و ضعف های چشمگیر به فعالیت مشغول بوده اند. پژوهش حاضر با توجه به اصول و روشهای سبک شناسی لایه ای ضمن بررسی کلیات سبکی جریان های شعری فوق با توجه به آثار شاعران مطرح و برگزیده هر یک به واکاوی سبک فردی شاعران شاخص هر جریان و استخراج مختصات سبکی آثار آنان نیز پرداخته است. نتایج حاصل از آن بیانگر نزدیک شدن تدریجی زبان شاعران معاصر ایران در دو جریان شعر انقلاب و شعر رمانتیک به زبان ساده گفتار و نیز روانتر گردیدن موسیقی، ملموس شدن تصاویر و ایماژه های ادبی و جایگاه قابل توجه محتوا در دو جریان شعری فوق می باشد؛ در جریان شعر مدرن و پسامدرن نیز تسلط عنصر زبان بر دیگر عناصر شعر و نیز اصل پنداشتن آن در شکل گیری اثر، زمینه بی معنایی و پراکندگی اندیشه، بی توجهی شاعر به سطح بلاغی زبان و پر کردن خلاء آن با بازی های زبانی را فراهم نموده است.
کلمات کلیدی: سبک شناسی، انقلاب اسلامی، شعر معاصر
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
