مقایسه اندیشه های مولانا در مثنوی با آرای فلوطین در دوره ی آثار
استاد راهنما: مرتضی محسنی
نگارش: هاجر بزرگی قلعه سری._ دانشگاه آزاد واحد ساری،1391
شماره ثبت: 5831617
چکیده
بررسی بازتاب اندیشه های نوافلاطونی در متون ادبی و عرفانی، از جمله در مثنوی مولانا جلال الدین رومی از جهات بسیاری حائز اهمیت است. مولوی به عنوان عارفی روشنفکر در دوره ای از تاریخ می زیسته که به تدریج موج خردگرایی که دستاورد آن توجه به علوم و فلسفه یونانی بوده است. رو به ضعف نهاده و فضای فکری عصر به گرایش های عرفان مدار متمایل بوده است. با وجود این که آثار فلسفی- یونانی به تدریج از جامعه ی فکری ایران طرد شد، آن بخش از میراث فلسفی – یونانی که ساختار عرفانی داشت و با فرهنگ عرفان گرای ایرانی نیز هم خوانی داشت، توانست جایگاه خود را حفظ کند و در میان آثار روشنفکران نفوذ یابد. مکتب نوافلاطونی از جمله مکاتب یونانی بوده است که به علت ساختار عرافان گرای خود در همان قرون نخستین تمدن ایرانی اسلامی جایگاهش را در فرهنگ ایران به عنوان یکی از منابع فکری الهام بخش مستحکم ساخت.
از آنجایی که افلوطین و مولانا هر دو بعنوان اندیشمندانی نظریه پرداز هستند که افکار خود را در حوزه ی فلسفه و عرفان رواج داده اند، تامل در آثار این دو متفکر مبین این اصل است که احتمالا افکار آنها از یک منشا برخاسته و آبشخور واحدی دارد. پژوهش حاضر در یازده محور ، به بررسی مضامین مشترک و تفاوت های موجود در دوره ی آثار فلوطین و شش دفتر مثنوی پرداخته است. دستاورد پژوهش ناظر بر این است که از میان مولفه های مورد بررسی، در حوزه روح و قوس صعود و نزول آن بیشترین شباهت در میان آرای دو متفکر دیده می شود و در مواردی چون تاثیر ستارگان بر سرنوشت ، مولوی اندیشه ای مستقل از فلوطین دارد؛ اما آنچه مسلم است، این است که به دلیل تاثیر و تاثر فلسفه یونانی و ایرانی شباهت هایی در هر دو اثر یافت می شود . صرف نظر از این که این موارد به شیوه اخذ و اقتباس از طریق آثار یونانی وارد مثنوی شده ، و یا از مقوله توارد و تجانس بوده است .
کلید واژه ها: مولوی، فلوطین، احد، عشق
این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی موجود است.