بررسی حماسه‌های اسلامی در ادبیات معاصر عربی
استاد راهنما: قاسم مختاری
نگارش: مژگان نصیری؛ دانشگاه اراک.- 1388
حماسه یکی از انواع ادبی گران‌سنگ در ادبیات کهن ملت‌ها هست که ادبیات عربی در این زمینه، تا حدودی، از ادبیات دیگر ملت‌های جهان فاصله گرفته است؛ زیرا در این ادبیات آثار برجسته‌ی حماسی همچون «ایلیاد»، «شاهنامه» و «مهاباراتا و رامایانا» یافت نمی‌شود. این چالش در ادبیات عربی تا دوره‌ی معاصر ادامه داشت، تا جایی که بذرهای نوگرایی که نوگرایان در ادبیات پاشیدند، جوانه زد و تلاش‌های حماسی در ادبیات معاصر عربی شکل گرفت. یکی از انواع حماسه‌ها که در این دوره موردتوجه قرار گرفت، «حماسه‌های اسلامی» بود احمد محرم نخستین شاعری بود که در این عرصه گام نهاد. وی در حماسه‌ی مشهور خویش با عنوان «الالیاذه الاسلامیه» به تاریخ اسلام و گسترش آن در دیگر سرزمین‌ها اشاره می‌کند. پس از وی احمد شوقی با سرودن «دول العرب و عظماء الاسلام» ، بولس سلامه با «عید الغدیر» و عبد المسیح الانطاکی با «العلویه المبارکه» در این عرصه درخشیدند. حماسه‌های اسلامی، تکیه‌بر رخدادهای تاریخی اسلامی دارند. برخی از پژوهشگران توجه کلاسیکی‌ها به این نوع ادبی را نتیجه‌ی رویارویی بافرهنگ غرب و گسترش افکار ملی‌گرایانه در جهان عرب می‌دانند. هرچند که رخدادهای سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی دیگری نیز در این مهم دخیل بوده‌ا‌‌ند.
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
