افتخار ایران در میان عربزبانها، آثار کلاسیک است
محمدعلی آذرشب میگوید عموما اگر بخواهیم در حوزه ادبیات در مقابل عربها به چیزی افتخار کنیم، همان آثار قدیم و ادبیات کلاسیک است.
این نویسنده و مترجم ادبیات عرب در گفتوگو با ایسنا، درباره وضعیت ترجمه ادبیات معاصر ایران و استقبال از آن در کشورهای عربزبان گفت: ادبیات معاصر ایران متاسفانه در سطح ادبیات قدیم ایران نیست. این واقعیتی است که باید قبول کنیم. ضمن اینکه خیلی از این ادبیات معاصر تحت تاثیر ادبیات غرب است، حتی خود ادبیات معاصر عرب هم تحت تاثیر ادبیات غرب قرار دارد. بنابراین خیلی نمیتوانیم آثار ادبیات معاصر فارسی را به دنیای عربزبان عرضه کنیم.
او در ادامه متذکر شد: تنها چیزی که ما میتوانیم به ادبیات عرب ارائه دهیم، شاید مقداری ادبیات آرمانی بعد از انقلاب است که باید به آن توجه کرد؛ اما تا به حال کمتر مورد توجه قرار گرفته است و باید هدفمندتر به این مسئله نگاه کرد. خود من زمانی مقداری از شعرهای مرحوم سیدحسن حسینی را ترجمه کردم و اخیرا هم تعدادی از شعرهای مرحوم حمید سبزواری را.
آذرشب افزود: مثلا فرض کنیم «کلیدر» آقای محمود دولتآبادی به زبان عربی ترجمه شد. ولی این کتاب چیزی برای ارائه فرهنگ ایرانی به عربی ندارد و تقریبا میتوانم بگویم در ادبیات معاصر ما چیزی که به دنیای عربزبان قابل عرضه باشد، نیست. عموما اگر بخواهیم در مقابل عربها به چیزی افتخار کنیم باید همان کارهای قدیم مثل آثار فردوسی، مولانا، سعدی، خیام، حافظ و عطار را نام ببریم. اتفاقا جهان عرب هم به همین آثار قدیم ایران توجه دارد.
او در پاسخ به اینکه آیا «کلیدر» از زندگی و فرهنگ مردم ایران نمیگوید و از دل این فرهنگ برنیامده است گفت: به نظرم میرسد در این کتاب در توصیف مسائل منفی جامعه مبالغه شده است. این کاری بود که نجیب محفوظ مصری هم انجام داد و تقریبا در این روال افتاد و جایزه نوبل گرفت؛ ارائه تصویری پر از نقاط ضعف از جامعه مصر.
این مترجم در پاسخ به اینکه آیا جامعه ما نقطه ضعف ندارد اظهار کرد: چرا دارد. این درست است که ما باید در ادبیات واقعبین باشیم، اما هدف باید اعتلا باشد؛ اعتلای جامعه به بالاترین سطح. بالا بردن و دادن روحیه کرامت و عزت و شخصیت باید هدف ما باشد. باید در این واقعیتی که شما میگویید نقاط مثبت را هم دید. باید روی این نقاط کار کنیم وگرنه کار کردن بر روی نقاط منفی کار آسانی است. الان در سینمای ما هم همین است؛ در صورتی که برای اشاعه روحیه کرامت باید بر روی محور مثبت جامعه کار کنیم. ما بیشتر به این چیزها نیاز داریم تا اینکه روی نقاط منفی دست بگذاریم.
آذرشب که تاکنون آثار زیادی را درباره قرآن کریم به زبان عربی ترجمه کرده است در بخش دیگری از این گفتوگو بیان کرد: در حال حاضر مشغول ترجمه 30 سخنرانی مقام معظم رهبری هستم. ایشان این سخنرانیها را قبل از انقلاب و در مسجد کرامت انجام دادهاند.
او در اینباره افزود: من وقتی این سخنرانیها را گوش کردم متوجه شدم در سخنرانیهای ایشان که درباره قرآن کریم است، مسئله تمدنسازی اسلامی وجود داشته و بنابراین احساس کردم خوب است این سخنرانیها را ترجمه کنم، چرا که احساس کردم این مسائل برای دنیای عرب مفید است.