اغراض شعری دیوان دعبل خزاعی
ستاد راهنما: محمد رضا هاشملو
نگارش: خسرو موسویان نژاد؛ دانشگاه گیلان ، 1390
شماره ثبت: 5834871
چکیده
دعبل بن علی خزاعی از شاعران عصر اول عباسی است. وی در سال 148ه- در کوفه به دنیا آمد و تقریبا یک قرن زندگی کرد. به گفته خودش روزی بر وی نگذشته که در آن شعری نسروده باشد. موسسه الاعلمی شعرهای به جا مانده از وی را جمع آوری کرده و در کتابی به نام دعبل خزاعی انتشار داده است. در بررسی دیوان ، موضوعات مختلفی از جمله هجو،مدح، رثاء، غزل، فخر و ... به دست آمد که پنج موضوع یاد شده از مهم ترین اغراض آن است. دعبل هر کسی را با توجه به جایگاهش می کوبید. وی در هجو خلفا با زدودن تقدس آنها در هجو زنان با برجسته نمودن عیوب جسمانی و در هجو بزرگان با ایجاد شبهه در نسب شان، به مهارت والایی در این زمینه دست یافت. مدح دعبل بیش از هر چیز به اهل بیت (ع) می پردازد. شعر وی در این زمینه بر حدیث و واقعه های تاریخی استوار است. رثای دعبل نیز به بیان رنج های اهل البیت(ع) اختصاص دارد. بر این اساس می توان گفت سه موضوع اصلی دیوان شاعر در زمینه اهل بیت و دفاع از آنهاست . غزل و فخر بیش از هر چیز به میهمان نوازی تکیه دارد. از دیگر اغراض شعری دیوان دعبل پیری، شراب، وصف و ... است. زبان شعری دعبل روان و بر خلاف استادش مسلم بن ولید، ساده و به دور از پیچیدگی است. در یک کلام می توان گفت دعبل در دوره خود اگر چه نوآوری بشار و قدرت کلام متنبی را نداشت، اما نام او در ردیف شاعران بزرگ عصر عباسی است. دعبل در سال 246ه توسط یکی از فرستادگان مالک بن طوق در شوش به ضرب چوب سمی مسموم شد و یک روز بعد وفات یافت.
کلید واژه
دعبل، اغراض شعری، مدح، هجو، غزل، رثاء، فخر
این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی موجود است.
