بررسی تطبیقی سیمای فردی و اجتماعی حضرت زینب(س) در شعر معاصر فارسی و عربی
استاد راهنما: تورج زینی وند
نگارش: فرشته حیدری؛ دانشگاه رازی.- 1394
یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ اسلام که همواره موردستایش شاعران فارسی و عربی قرارگرفته است، حضرت زینب کبری (س)، بزرگ بانوی اسلام، ملقّب به عقیله بنی‌هاشم و پرچم‌دار ابلاغ پیام نهضتِ عاشورا است. برجسته‌ترین مضمونی که در شعر معاصر فارسی و عربی در باب این شخصیت بزرگ مطرح‌شده، تأکید شاعران بر پایداری و میراث داری قیام کربلا از سوی ایشان بوده است. البتّه، پیوند این شخصیت با جریان مقاومتِ کنونی جهان عرب و مسئله دفاع مقدّس در ایران و تصویر‌گرایی رخداد عاشورا با محوریت زینب (س) از جنبه‌های مشترک شعر معاصر فارسی و عربی است. پژوهش توصیفی- تحلیلی حاضر، با بهره‌گیری از چارچوب‌های نظریه ادبیات تطبیقی اسلامی به تحلیل محتوایی سیمای فردی و اجتماعی حضرت زینب (س)، در شعر شاعران برجسته معاصر فارسی و عربی پرداخته و به دنبال پاسخ به این پرسش است که وجوه تمایز و تشابه دیدگاه شاعران حاضر در ترسیم سیمای حضرت زینب (س) در چه زمینه‌هایی است؟ با بررسی و مطالعه کمالات و ویژگی‌های حضرت زینب (س) در این آثار، این نکته حاصل گردید که تمام ویژگی‌های یک انسان کامل، در شخصیت آن بانوی گرامی در حدّ و درجات عالی وجود داشته که البتّه، هریک از این ویژگی‌ها به فراخور زمان و مکان مناسب و درصحنه‌ای از صحنه‌های زندگی ایشان نمود یافته است. آنچه در زندگی حضرت زینب (س) عمومیت ویژه‌ای یافته، همراهی ایشان با برادر بزرگوارشان در حادثه عاشورا و سپس مدیریت کاروان حسینی است، نکته بارز در این اشعار آن است که مضامینی چون پرچم‌داری و پیام‌آوری، علم و دانش و عبادت، حدیث جمال و مسئله اربعین در ترسیم سیمای حضرت زینب (س) در شعر فارسی نسبت به شعر عربی، نمود گسترده‌تر و برجستگی بیشتری داشته است و مضامینی چون صبر، شجاعت، اسارت و فصاحت و بلاغت ایشان از وجوه اشتراک شعر فارسی و عربی هست.
کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی
