سبک شناسی تذکره الاولیاء عطار
استاد راهنما : دکتر محمد رضا صرفی
دانشجو : مریم ملایی
دانشگاه پیام نور گروه ادبیات و زبان های خارجهکرمان ، 1391
شماره ثبت : 5834453
چکیده
این تحقیق و پژوهش با عنوان " سبک شناسی تذکره الاولیاء " در 7 فصل تدوین شده است . ساختار زبان و ادبیات هر کشوری ساخته و پرداخته و مبتنی بر آثار نظم و نثر هر کشوری آن هم سوار بر کشتی زمان است که همانطور که تمامی حوادث و طوفان ها و گاهی آرامش ها و حمایت ها ، بر آثار منظوم و منثور تاثیر غیرقابل انکاری می گذارد ، بلکه این آثار نیز درنوع خود سازنده فرهنگ و تاریخ است ؛ پس می توان دریافت که این رابطه ، رابطه ای دوسویه و بسیار مهم و حیاتی است.
از سوی دیگر توجه اهالی علم و فرهنگ ، بخصوص بزرگان و اساتید علوم انسانی مخصوصا زبان و ادبیات فارسی ، می تواند این تاثیر بیشتر نمایان سازد ، آن هم با توجه به پیشرفت هایی که در جهان امروز ظهور و بروز کرده و زبان نیز از آن مستثنی نیست . تحقیقاتی که با پایه های علمی نقد ادبی ، زبانشناسی و دستور زبان ، که ما را در سبک شناسی آثار منظوم و منثور راهنمایی می کند ، تحقیقاتی کارآمد و راهگشاست ؛ چرا که دریچه هایی نو رو به سمت گذشته برای ما باز می کند ، تا با ایجاد شناخت دقیق از تاریخ و تمدن و گذشته خود ، قدمهایی موثر و دقیق به سمت آینده برداریم .
سعی ما در این پژوهش بر این قرار گرفته است که با توجه به اصول معرفی شده در آثار برجسته سبک شناسی ، به تحقیق و بررسی کتاب ارجمند تذکره الاولیاء فریدالدین عطار نیشابوری بپردازیم ، تا به افق هایی جدید از اندیشه های این شاعر و نویسنده برجسته ایران زمین دست یابیم.
آنچه که ما در حوزه های مختلف زبانی ، ادبی ، نحوی و بالاخره فکری عطار، با توجه به تذکره الاولیاء دریافتیم این بود که وی در نثر بیشتر رو به سمت سادگی و رروانی گام برمی دارد، نثر او از جهت سادگی و روانی کم نظیر است ، بخصوص عطار در شرح حال بایزید و جنید و خرقانی ، ابوالحسن نوری و حلاج سخن سرحد اعجاز کشانیده و حق مطلب را ادا کرده است .
سهم او در ذکر حکایات و داستان پردازی عطار نیز در بین اقران خود برجسته است که ما در این تحقیق آن را ذکر کرده و با شواهد آماری آن را بیان کرده ایم . از نظر زبانی نیز تذکره با توجه به آمارهای موجود دارای تنوع است اما نه به آن شکل که به اصل زبان به نوع زبان آوری توجه داشته باشد و بر اساس حال عارفانه ، متن خود را نگاشته است .
این با توجه به پرکاربردی جمله های شرطی ، دریغ و افسوس ، پرسش ، حصرو اختصاص ، توصیف، موزون بودن کلام ، تکرار ، برکاری تشبیه ، عطف ، جملات مرصع ، واژه ها و مقوله های متضاد، خطابی بودن نثر ( فراوانی فعل های امر ، فراوانی ندا، التفات ، جملات و ترکیبات کنایی و ...) به القای و انتقال حالات عاطفی و تجربیات و سنتهای عرفانی توسط عطار بسیار کمک کرده است .
