نظام روایی گفتمان در ادبیات داستانی معاصر ایران در چارچوب رویکرد نشانه- معناشناسی گفتمان: مطالعه موردی آثار گلی ترقی، سپیده شاملو و مهسا حب علی

استاد راهنما: ارسلان گل‌فام

نگارش: رضا رضایی؛ دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- 1395

چكيده

در  چارچوب  رويكرد  نشانه  –معناشناسي  به  تحليل  گفتمان  ،  پژوهش  حاضر  كوشيده  است تا  نظام  روايي گفتمان در ادبيات داستاني نسل دوم و چهارم ادبيات فارسي را بررسي كند. از ديدگاه نشانه -معناشناسي گفتمان ،نظام‌های گفتماني ادبي را می‌توان به‌نظام هاي كنشي ، شوشي ، تنشي ، بوِشي تقسيم كرد .پژوهش حاضر بر آن بود که با استفاده از روش تحقيق توصيفي –تحليلي  و با طرح آرا گرمس و نشانه -معنا شناسان پسا گرمسي به بررسي نظام روايي گفتمان ادبي گلي ترقي ، سپيده شاملو و مهسا محب علي ،  نويسندگان معاصر ادبيات داستاني ايران بپردازد  و با برشمردن مؤلفه‌های آن‌ها به دسته‌بندی نظام‌های گفتماني  ، دريافت و انتقال و شکل‌گیری معنا در اين آثار بپردازد. پژوهش حاضر نشان داده است كه نظام‌های  گفتماني  به‌کاررفته  در  پيكره  حاضر  داراي  مؤلفه‌های  تنشي  ،  شوِشي  ،  بوِشي  با  كاركردهاي پديداري ، استعلايي ،سقوط نشانه –معنايي است. همچنين پژوهش حاضر نشان داد كه در پيكره منتخب نويسندگان با استفاده از

لایه‌های فضا محور ، راهبردهاي حسي –ادراكي ، تنشي ،شوِشي ، بوِشي و گسست‌های گفتماني  جريان تحقق معنا را به تعويق می‌اندازد. همچنين در آخر نشان داده شد که در تمامي آثار

موردمطالعه،  كنش كه در نشانه –معناشناسي روايي كلاسيك و در زنجيره روايي و گفتماني  نقش محوري دارد ، نسبت به  ديگر  مؤلفه‌های  موردبررسی نقش ثانويه دارد .از سوي ديگر یافته‌های اين پژوهش به‌نوعی راه را به روي تجزیه‌وتحلیل نشانه –معنايي مفاهيمي از قبيل اميد ،مفهوم عشق، نوستالژي، ترديد و هویت در متن ادبي هموار كرده است .

کلیدواژه‌ها : نظام‌های روايي گفتمان ،گلي ترقي، سپيده شاملو ،مهسا محب علي ، نشانه –معناشناسي

کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی