با توجه به قرابت زمانی و وحدت مکانی دوانی با حفظ، شرح او بر حافظ از اهمیتی ویژه برخوردار است و بی شک آشنایی با اندیشه های این مفسر شعر حافظ، می تواند زوایا و گوشه هایی پنهان از ذهن و زبان شاعر را برای ما روشن کند.
بررسی و نقد اندیشه های جلال الدین دوانی در تفسیر شعر حافظ
استاد راهنما: جواد مرتضایی
نگارش: ولی الله شرف؛ دانشگاه فردوسی مشهد.- 1392
شماره ثبت: 5847996
چکیده
جلال الدین محمد محقق دوانی( 830- 908 ق) اولین شارح اشعار شمس الدین محمد حافظ شیرازی است که رساله هایی در شرح برخی اشعار او نوشته است. وی گذشته از ابیاتی فراوان که از حافظ در کتب و رسایل و مکتوبات خود آورده، پاره ای ا اشعار او را نیز شرح داده است. با توجه به قرابت زمانی و وحدت مکانی دوانی با حفظ، شرح او بر حافظ از اهمیتی ویژه برخوردار است و بی شک آشنایی با اندیشه های این مفسر شعر حافظ، می تواند زوایا و گوشه هایی پنهان از ذهن و زبان شاعر را برای ما روشن کند. بدین منظور پژوهش حاضر به نظر گاه فکری دوانی در شرح و تفسیر برخی اشعار حافظ پرداخته است. در این اثر بر آن بوده ایم که آرا و اندیشه های محقق دوانی را در تفسیر اشعار حافظ شیرازی بررسی و نقد کنیم. در تدوین این تحقیق ابتدا آثار پارسی و تازی دوانی را بررسی و از خلال مطالعه ی آنها اصول و مبانی اندیشه ی او را تعیین کرده ایم و سپس با استفاده از رساله هایی که وی در شرح اشعار حافظ نوشته استَ، به بررسی روش تفسیری و تفاسیر روشمند دوانی پرداخته ایم . بدین ترتیب نوشته ی حاضر طی چهار فصل به مسائل ذیل اختصاص یافته است:
در فصل آغازین پس از اشاره ای مختصر به سرگذشت جلال الدین دوانی، شخصیت علمی و ادبی او معرفی گردیده است. فصل دوم به اندیشه های دوانی اختصاص دارد. در این فصل کوشیده ایم نظرات کلامی، فلسفی و عرفانی او را تبیین کنیم. فصل سوم ناظر بر روش تفسیری دوانی است و در این فصل مبانی نظری شرح نویسی دوانی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم نیز دیدگاه های دوانی در تفسیر برخی ابیات حافظ تبیین و میزان هم خوانی آرای او با معانی اشعار حافظ بررسی انتقادی شده است.
کلید واژه ها: شرح نویسی، تفسیر، نقد، حافظ، محمد دوانی
این پایان نامه در کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی موجود است.
