ر نشست بررسی «درآمدی به فلسفه زبان» برگزار شد
سجودی: برای فهم صحیح جمله باید ساختار آن درک شود
ضیاء موحد در نشست نقد کتاب «درآمدی به فلسفه زبان» به نظریه‌های مختلف فلسفه زبان اشاره کرد و سجودی تفسیر صحیح و کامل یک جمله را بدون درک شرایط و بافتی که جمله در آن خلق شده، غیر ممکن دانست و گفت: برای درک صحیح معنا باید به ساختار جمله توجه کنیم و در چارچوب خاصی آن را به کار بگیریم.-
محمدخانی در ابتدای سخنانش با بیان این‌که تاکنون به فلسفه در حوزه‌های مختلف مانند فلسفه هنر ، فلسفه ادبیات و مواردی از این دست توجه زیادی شده است، اظهار کرد: تا به حال کمتر کتابی به فلسفه زبان اختصاص یافته است؛ در حالی که چنین کتاب می‌تواند مخاطب را با موضوعات و نظریه‌های اصلی فلسفه زبان آشنا کند.
وی به موضوعات مطرح شده «درآمدی به فلسفه زبان» پرداخت و گفت: نویسنده در این کتاب به موضوع استعاره و شباهت‌های تشبیه و استعاره می‌پردازد و به این نکته اشاره دارد که استعاره از نظر فلسفی چه مسایلی را برمی‌انگیزاند. ارایه واژه‌نامه، خلاصه هر فصل، سوالاتی مرتبط با مباحث مطرح شده نیز سبب شده این کتاب، منبع مناسبی برای تدریس باشد.
میثم محمدامینی، مترجم این کتاب، نیز در سخنانش به معرفی بخشهای مختلف کتاب پرداخت و گفت: از این کتاب می‌توان به عنوان درسنامه مقدماتی در پایان دوره کارشناسی یا اوایل دوره کارشناسی ارشد استفاده کرد. موضوع زبان همواره مورد توجه بوده و حتی در نوشته‌های افلاطون هم به موضوع زبان پرداخته شده است. با وجود این تاریخچه، بحثی که امروزه با مطرح شدن «فلسفه زبان» به ذهن می‌رسد، اغلب پژوهش‌های یک قرن گذشته را در برمی‌گیرد و فیلسوف‌ها و موضوعات خاصی هستند که در این مبحث مطرح می‌شوند.
به گفته این مترجم، در این کتاب کوشیده شده با طرح چهار سوال اصلی، حوزه‌های مختلف فلسفه زبان بررسی شوند. وی درباره این پرسش‌ها توضیح داد: چیستی ماهیت و سرشت کلی زبان، این‌که چگونه فهم عبارات زبانی اتفاق می‌افتد، رابطه جهان با زبان و کاربردشناسی آن در این کتاب مشخص می‌شوند.
وی درباره چگونگی شکل‌گیری «درآمدی به فلسفه زبان» نیز توضیح داد: لایکن در دوران تدریس از دانشجویانش می‌خواهد محتوای بیان شده در جلسات کلاس‌ها را ضبط کنند و این کتاب متن پیاده شده همان جلسات درسی همراه با اصلاحاتی است که وی انجام داده. همچنین یکی از ویژگی‌های این کتاب نیز معرفی ایرادهای نظریه‌های مختلف و بیان نقاط ضعف و قوت آن‌هاست.
ضیاء موحد نیز از دیگر سخنرانان این نشست، صحبت‌هایش را با حضور کمرنگ «معنا» در فلسفه اسلامی آغاز کرد و گفت: آن‌طور که ما معنا را استعمال میکنیم به نظر می رسد معنا به مانند هویت هر چیزی است.
دکتر موحد درباره تکنیک‌های مختلفی که برای روشن شدن معنا به کار می‌رود، گفت: یکی از روش‌ها این است که معنا را در سطح چیز دیگری بکاهیم. در این حالت معنا می‌تواند به شکل تصورات ذهنی هر فرد دربیاید و چون این تصورات با یکدیگر متفاوتند اشکالات زیادی به این نظریه وارد است. تعریف دیگر این است که معنا را به گونه‌ای رازآلود کنیم و برخی نظریه‌پردازان در تفسیر دیگر می‌گویند که اصولا عالم معنا وجود ندارد و معانی ابداع نمی‌شوند، بلکه ما آنها را کشف میکنیم.
وی نظراتش را درباره «درآمدی به فلسفه زبان» و کیفیت آن این‌گونه ارایه داد و تشریح کرد: این اثر نمونه خوبی از تدریس فلسفه تحلیلی است و مخاطب را با استدلال‌های فلسفه تحلیلی آشنا می‌کند. من پیش از ترجمه این کتاب آن را در کلاس‌های درس تدریس می‌کردم و به نظرم می‌رسید ترجمه آن کاری بسیار دشوار باشد، اما خوشبختانه کتاب خوب ترجمه شده و قابل تدریس درکلاس‌های درس است.
فرزان سجودی سخنران بعدی این مراسم بود که در سخنانش جای عبارت «فلسفه تحلیلی» را در عنوان کتاب خالی دانست و گفت: یکی از کاستی‌های کتاب این است که بخش عمده‌ای از مباحث فلسفه زبانی در «درآمدی به فلسفه زبان» خالی است. این کتاب نظریه‌هایی در باب معنا را مطرح می‌کند و می‌توان از آنها در تحلیل‌های «متون واقعی»، یعنی متونی که نوشته و ثبت شده‌اند، بهره برد.
وی به تفسیر یک جمله در بافت زبانی آن نیز اشاره کرد و گفت: هر جا که بحث معنا مطرح می‌شود، واحد معنا کلمه و جمله است، اما غالبا جمله‌های مورد بحث، جمله‌هایی هستند که مولف ساخته؛ در حالی که باید برای درک معنای جمله به بافت آن نیز توجه کنیم و در چارچوب خاصی آن را به کار بگیریم.
حسین شیخ‌رضایی نیز یکی دیگر از حاضران در نشست بود که در ابتدای سخنانش به مقاله‌ای علمی اشاره کرد که در آن نشان داده می‌شود زبان چگونه به کنش وصل می‌شود.
وی در ادامه سخنانش به طور خاص به «استعاره» پرداخت و گفت: زبان ما آکنده از استعاره است و این استعارات را در متون علمی، ادبی و زبان محاوره می‌توان دید. استعاره یکی از بخشهای مهم «درآمدی به فلسفه زبان» است و مساله اصلی این‌جاست که نمی‌توان تشخیص داد یک جمله خاص آیا کاملا استعاری است یا خیر. هر جمله در شرایطی که به کار می‌رود می‌تواند معنای استعاری پیدا کند.
نقش مفهوم استعاره در اخلاق نیز موضوع دیگری بود که شیخ رضایی به آن اشاره کرد. وی همچنین درباره این کتاب گفت: این اثر ادعا ندارد که هر آن‌چه را درباره زبان وجود دارد، مطرح کند و می‌تواند آغازی برای آشنایی با فلسفه تحلیلی باشد.
کتاب «درآمدی به فلسفه زبان» نوشته ویلیام. جی. لایکن به تازگی با ترجمه میثم محمدامینی و از سوی انتشارات هرمس منتشر شده است. این کتاب در 14 فصل مباحث مربوط به فلسفه زبان را بررسی و تحلیل می‌کند.
http://www.ibna.ir/vdcaa6n6i49n0w1.k5k4.html
