تبیین چالش‌ها و ظرفیت‌های رابطة نقد و نظریة ادبی و ادبیات تطبیقی
پژوهشگر غیروابسته، رشتة زبان و ادبیات انگلیسی، شیراز، فارس، ایران
چکیده
هدف این پژوهش، تبیین رابطة نظریه و نقد ادبی و ادبیات تطبیقی و همچنین بررسی چالش‌ها و ظرفیت‌های این رابطه است. نخست، دلایل وجود رابطه‌ای تنگاتنگ بین این دو حوزه بررسی می‌شود. سپس، بهره‌گیری از نظریه‌های غیربومی (خارجی) برای خوانش محصولات فرهنگی بومی به‌عنوان راهکاری در پژوهش‌های ادبی و ادبیات تطبیقی پیشنهاد می‌شود. همچنین، اهمیت و ضرورت چنین رویکردی در حوزة ادبیات تطبیقی ذکر می‌شود.
پس از گذشت شش دهه، هنوز سخن از «بحران ادبیات تطبیقی» در میان است. بروز بحران در مرحلة نخست از رابطة ادبیات تطبیقی و نقد و نظریة ادبی ناشی شد. هم‌بستگی این دو نه‌‌فقط به‌دلیل شباهت‌های آنها در تعریف، بلکه به‌دلیل اهمیّت و ضرورت، اهداف و آرمان‌های مشابه آن‌هاست. ادامة بحران ادبیات تطبیقی به صورتی نو (بحران هویّت) نیز زادة تغییر در وضعیت نظریه و نقد ادبی در سطح مجامع علمی و دانشگاهی است. به‌رغم این‌ها و شکّایّت (موجّه) موجود در ادبیات تطبیقی نسبت به کاربست نظریه‌های خارجی برای خوانش آثار بومی، تعامل سازنده و آگاهانة این دو حوزه می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را در پژوهش‌های ادبی ایجاد کند. چنین تعاملی ضامن فزونی و گوناگونی هر دو حوزه خواهد بود.
کلیدواژگان
