تحلیل تطبیقی عنوان داستان در آثار صادق هدایت و زکریا تامر
نویسندگان
1 ابراهیم محمدی ؛ 2 عفت غفوری حسن آبادی؛ 3 عبدالرحیم حقدادی
1دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
2دانش‌آموختة کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
3استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بیرجند، خراسان جنوبی، ایران
چکیده
عنوان داستان، آستانة ورود به دنیای پر راز و رمز متن محسوب میشود. بنابراین باید به گونهای هنرمندانه انتخاب شود که بتواند با کمیت و محدودیت خود، کیفیت متن را به نمایش بگذارد. گاه عنوان نوری بر دنیای متن میتاباند و محتوای کلی آن را روشن مینماید؛ گاهی نیز همچون حجابی بر دنیای متن قرار میگیرد و نه‌تنها هیچ نشانی از آن در اختیار مخاطب قرار نمیدهد، بلکه در ذهن وی تنش ایجاد می‌کند و او را به سوی متن میکشاند. در این پژوهش، مهمترین مؤلفههای متنی و برونمتنی که در گزینش عنوان در داستانهای صادق هدایت و زکریا تامر مؤثر بوده است، بررسی و با مقایسة تحلیلی- توصیفی، خوانشی مبتنی بر ساختار و محتوای عنوان داستانها و رابطة آن با عناصر درون‌متنی و عوامل برونمتنی ارائه میشود. در مجموع، میتوان گفت این عناوین از سویی نشان‌دهندة آشنایی دو نویسنده با انواع شگردهای بلاغی است و از سوی دیگر میتواند انعکاس‌دهندة مشکلات و شرایط دشوار زندگی مردم و فرهنگ رایج در عصر دو نویسنده باشد که با بیانی متفاوت در عنوان انعکاس یافته است. البته عناصر متنی و ادبی که برای پوشیدگی معنای متن و یا فشرده کردن آن در عنوان، به کار گرفته شده است، با عوامل متعددی از جمله کوشش برای جذب مخاطب و گاه اقتضای شرایط بستة سیاسی (برونمتنی)، در پیوند است.
واژگان کلیدی: تحلیل تطبیقی؛ عنوان داستان؛ صادق هدایت؛ زکریا تامر؛ پیرامتن
