جستاری مقایسه‌ای در فن معارضة عربی و معادل فارسی آن
نوع مقاله: پژوهشی
نویسندگان
1عباس گنجعلی ؛ 2حسن دلبری؛ 3اعظم دلبری
1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
3دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده
در این مقاله پس از بررسی فرایند شکل‌گیری فن معارضه و سیر تحول و تطور آن در ادبیات عربی و فارسی، به مقایسة تطبیقی معارضات عربی و معادل‌های آن در ادبیات فارسی می‌پردازیم. فرضیة مقاله این است که معارضات در ادب فارسی مثل بسیاری از قالبهای شعری از ادبیات عربی نشئت گرفته‌اند و مسئلة بنیادی این مقاله، چگونگی و میزان شباهت‌های این دو فن در ادبیات عربی و فارسی است. در این راستا ابتدا اصل فن معارضه را از منظر معانی لغوی و اصطلاحی بررسی و به دنبال آن معادل‌های این فن در شعر و نثر عربی و فارسی را معرفی میکنیم. در این قسمت مباحثی نظیر اقتفا، استقبال، نقیضه، نظیره، تخمیس و تضمین را به‌عنوان مشترکات ادبی دو زبان عربی و فارسی همراه با شواهد هریک می‌آوریم و در پایان با نگاهی تحلیلی به ارزیابی این‌گونه سروده‌ها و پیامدهای آنها می‌پردازیم.
کلیدواژگان
واژگان کلیدی: شعر؛ معارضه؛ تقلید؛ نقیضه‌پردازی؛ مناظره
