شهرتش به اروپا رسیده اما مقبره‌اش ناشناخته مانده
آرامگاه «عزیزالدین نسفی» معروف به «پیر حمزه سبزپوش» یکی از آثار تاریخی مربوط به دوره سلجوقیان در ابرکوه است که با وجود بلندآوازه بودن صاحبش در جهان، شخصیت این دانشمند و بنای تاریخی زیبای مقبره‌ی وی هنوز در کشورمان کاملاً شناخته شده نیست.
به گزارش ایسنا، هرچند که غالب مردم ایران و حتی گردشگران خارجی، ابرکوه را زیستگاه دومین موجود کهنسال جهان یعنی سرو 4500 ساله می‌دانند و آن را به گنبد عالی این شهر که بر فراز کوهی استوار ایستاده، مسجد جامع یا خانه تاریخی آقازاده با بادگیرهای دو طبقه‌اش می‌شناسند اما این کهن‌شهر علاوه بر جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، نام دانشمندان بزرگی را نیز در گنجینه افتخارات خود دارد.
یکی از این دانشمندان که آوازه نامش در جهان هم پیچیده «عزیزالدین نسفی» است که امروز آرامگاه او در شهر ابرکوه معروف به «پیر صدیق» یا «پیر حمزه سبزپوش»، اثری زیبا و یکی از جاذبه‌های دیدنی است که مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد.
البته هر چند میهمانان نوروزی و گردشگران خارجی در سفر به ابرکوه با حضور در مقبره پیر صدیق از این دانشمند بزرگ یاد می‌کنند اما با وجود معروفیت جهانی این دانشمند، عالم، عارف، ادیب و شاعر بزرگ، برای شناساندن وی در داخل کشور تلاش‌های زیادی صورت نگرفته و کمتر کسی با شخصیت او آشنایی دارد.
مقبره پیر حمزه سبزپوش یکی از بناهای تاریخی مهم ابرکوه و مربوط به دوره سلجوقیان است که در قرن پنجم و ششم هجری بنا شده و در تاریخ 31 تیرماه سال 1313 در فهرست آثار ملی با شماره 205 به ثبت ملی رسیده است.
این بنای تاریخی که می‌توان آن را هم‌تراز با گنبد علویان در همدان، مدرسه حیدریه قزوین، مسجد جامع ورامین و مقبره پیر بکران در اصفهان دانست، دارای یک محراب با نوعی گچ‌بری منحصربه‌فرد است که با کتیبه‌هایی زیبا مزین شده است.
وجود گچ‌بری و کتیبه‌های کوفی مشتمل بر گل و بوته‌های اسلیمی که با ظرافت و ریزه‌کاری بسیاری در کنار هم خودنمایی می‌کنند، از ویژگی‌های داخلی این بنا است. روی دو گل گچ‌بری شده بر طرفین محراب، به خط نسخ، نام سازنده (عمل محمّدبن ابی‌الفرج العراقی غفرالله له) و تاریخ آن نوشته شده است.
در اطراف محراب نیز با خط نسخ، آیات 20 تا 42 سوره« هل اتی» و با خط کوفی دو آیه آخر سوره بقره نقش بسته است. سرتاسر زیر گنبد را کتیبه کوفی لاجوردی‌رنگی فرا گرفته و در پشت طاق‌نما نیز نقّاشی وجود دارد.
عزیز الدین نسفی یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان، عارفان، چیره‌دستان نثرنویس زبان پارسی در سده هفتم هجری و یکی از مهم‌ترین افراد تأثیرگذار در فلسفه اسلامی بوده است.
نسفی در «نَسَف» خوارزم (ماورالنهر) زندگی می‌کرد ولی در سال 617 هجری قمری پس از حمله مغولان، محل زندگی خود را ترک و به بخارا سفر می‌کند.
وی در کتاب «کشف الحقایق» خود نوشته است که پس از عزیمت به خراسان، اصفهان و فارس به ابرکوه سفر و آنجا را به‌عنوان محل سکونت خود انتخاب می‌کند. این دانشمند وارسته در ابرکوه به تدریس و تألیف می‌پردازد تا جایی که مهم‌ترین اثر خود به نام «انسان کامل» را در دوران تدریس در مسجد جامع ابرکوه به رشته تحریر درمی‌آورد.
اسرار التصوف و خواص الحروف، اسرار القابلیه، اسرار الوحی، سلوک مقامات، لوح محفوظ و عالم صغیر، وحدت وجود، آغاز و انجام از دیگر آثار مکتوب عزیز الدین نسفی است.
پژوهشگران اروپایی، نسفی را از سده هفدهم که در آن بخشی از رساله «مقصد الاقصی» به زبان لاتین ترجمه و انتشار یافت، می‌شناسند، ضمن این که رساله مذکور آن‌چنان مورد توجه قرار گرفت که یکی از آثار عزیزالدین نسفی به نام «الانسان الکامل» نیز با حواشی و مقدمه لطیف و خواندنی توسط «ماریژان موله» به چاپ رسید.
