میرزا محمدارشد برنابادی و میرزا حسن واهب از ادبای مطرح هرات و اصفهان در سده یازدهم هجری بودهاند. باری و به مناسبتی بین این دو ادیب چهار نامه رد و بدل شده و در آن بحثی بر سر املای درست واژه «خرسند» مطرح شده است. این نامهها که در تذکره محمدرضا برنابادی نقل شده است، در نامه نخست میرزا ارشد خرسند را با واو (خورسند) نوشت که در پاسخ سخت مورد انتقاد میرزا حسن واهب واقع شد. در ادامه و در نامه سوم میرزا ارشد از خود دفاع کرد و دلایلی را برای این امر برشمرد. در نامه اخیر و چهارم دوباره میرزا واهب بر نظر خود تاکید کرده و دلایل میرزا ارشد را تماما رد کرده است. این نامهها از آنجا که در آنها به طرح یک موضوع ادبی و بحث و استدلال درباره آن پرداخته شده اهمیت فراوانی دارد. در این مقاله، پس از نقل نامهها به بررسی استدلالهای هر کدام از طرفین پرداختهایم.
خلاصه ماشینی:
"این نامهها که در تذکرۀ محمدرضا برنابادی نقل شده است، در نامۀ نخست میرزا ارشد خرسند را با واو (خورسند) نوشت که در پاسخ سخت مورد انتقاد میرزا حسن واهب واقع شد. در این نامه، میرزا ارشد پس از اظهار خوشحالی خود از ورود میرزا واهب به هرات، این نکته را طرح میکند که اگرچه در عالم حجاب دوری، باز هم یکدیگر را ندیدهایم و از این جهت عدم دیدار، قرب و بعد را نمیشناسد اما برای پیک دل همین که میداند به من نزدیکتر شدهاید، این باعث خوشی است. او در ابتدا ضمن آن که شکستهنفسی میکند و خود را در مقام پایینتری از میرزا واهب نشان میدهد، سهو و اشتباه خود را در این امر میپذیرد؛ با این همه دلیل میآورد که تا حال لفظ «خورسند» را در کتب و رسایل «خرسند» مشاهده نکرده و اطلاعی بر سقم املاء «خورسند» نداشته است و باز دلیل میآورد چون بنده را در این غلط شریک و سهیم بسیار است، در این باب باید تأملی شود و نتیجه میگیرد که در اصطلاح و قرارداد همدیاران ما چنین نوشته میشود. لذا با توجه به این مستندات، حرف میرزا ارشد که گفته در منطقۀ ما، لفظ مورد مناقشه را با واو مینویسند و این چنین قرارداد بین مردم است، تأیید میشود و از سویی میرزا واهب نیز محق است چون در دیگر اقالیم زبان فارسی از شیراز تا غزنی و دهلی این واژه را در دورههای مختلف بدون واو نوشتهاند."
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1299351/%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%b3%d9%86%d8%af-%db%8c%d8%a7-%d8%ae%d8%b1%d8%b3%d9%86%d8%af?q=%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%AF%20%DB%8C%D8%A7%20%D8%AE%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%AF&score=361.2961&rownumber=1