فواید سفینۀ صائب در تصحیح دیوان سنایی
ابوالقاسم رادفر(نویسنده مسئول)، رضا خبازها 

چکیده
سفینۀ صائب گزیده‌ای درخشان از سروده‌های سرایندگان دوره‌های گوناگون ادب فارسی است که صائب تبریزی گرد آورده است. این مجموعه، علاوه بر آنکه پسند و سلیقۀ بزرگترین شاعر سبک هندی و تا حدودی دیگر ادب‌دوستان روزگار صفوی را نشان میدهد، ضبطهای فراوانی را از برخی دفاتر شعر در بر دارد که در نسخه‌های موجود آن دیوانها نیست، اما پذیرفتنی است و حتی گاهی برای تصحیح آن نسخه‌ها بسیار ضروری و کارگشاست. گویا صائب، به‌سبب ملک‌الشعرایی دربار صفویان و نیز راه یافتن به دربار ظفرخان احسن در کابل و شاهجهان در رکن، به نسخه‌های معتبر و ارزشمندی دست یافته است که اکنون در دست نیست. این سفینه با گزیده‌ای از دیوان سنایی آغاز میشود و در 488 بیت این بخش، 78 بیت را میبینیم که: 1. در تصحیح مدرس رضوی و دیگران و گاه حتی نسخۀ کابل صورتی مغلوط و ناپذیرفتنی داشته است و ضبط صائب از آنها با توجه به قراین سبکی (زبانی، وزنی، قافیگی، معنایی و صناعات ادبی) درست مینماید و اکثراً با پیدا شدن نسخه‌های قدیم و معتبر، در تصحیح برزگر خالقی اصلاح شده است یا 2. ضبط صائب با توجه به سبک شعر سنایی و دورۀ خراسانی و دیگر ابیات شعر بسیار پذیرفتنی‌تر است یا 3. رباعیاتی را میبینیم که در تصحیح مدرس نیست، اما اینها نیز اکثراً در چاپ برزگر یا جنگ رباعیات میرافضلی هست. نوشتۀ حاضر به بررسی و مقایسۀ ضبط این ابیات در سفینۀ صائب و چاپها و نسخه‌های خطی دیوان سنایی میپردازد.

کلمات کلیدی
سفینۀ صائب،تصحیح دیوان سنایی،قراین سبکی،مدرس رضوی،برزگر خالقی

http://www.bahareadab.com/pdf/768.pdf