ایجاد کتابخانه سیار یکی از راهکارهایی است که علاوه بر گسترش فرهنگ مطالعه، می‌تواند دسترسی آسان را برای برخی افراد کم توان و ساکنان مناطق محروم به کتاب فراهم آورد.
بیش از دو دهه فعالیت
آستان قدس رضوی به عنوان یکی از سازمان‌های پیشگام در امور فرهنگی و دینی در راستای ارائه خدمات کتابخانه‌ای به نقاط محروم و دور افتاده از مرکز شهر مشهد و همچنین تسهیل امر مطالعه برای برخی افراد همچون معلولان، جانبازان، نابینایان، بازنشستگان و اعضای هیات علمی در سال 1377 کتابخانه سیار را ایجاد کرد.
این کتابخانه در سه بخش سیار، تلفنی و اهدای منابع تلاش داشته است تا خدماتی متفاوت را برای بخش های مختلف جامعه در راستای گسترش فرهنگ مطالعه ارائه دهد.
بازنشستگان، جانبازان، روشن‌دلان، پژوهشگران و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و مراکز حوزه‌علمیه بخشی از جامعه هدف این کتابخانه هستند و درخواست کنندگان کتاب می توانند کتب مورد نیاز خود را از طریق سایت کتابخانه سیار و یا تلفن 32236164- 051 درخواست کرده که در صورت موجود بودن کتاب‌‌ها، توسط کتابدار کتابخانۀ سیار، طبق زمان‌بندی و منطقه‌بندی تعیین شده در محل سکونت عضو به صورت رایگان تحویل می شود که محدوه شهر مقدس مشهد در گستره این طرح قرار دارد.
در طرح امانت بلند مدت سالیانه این کتابخانه مراکز فرهنگی و آموزشی مانند مساجد، کانون‌ها، مراکز آموزشی و پژوهشی و مراکز بهزیستی، در محدوده شهر مشهد، شهرک‌ها و روستاهای حاشیه شهر و اعضای بخش سیار این کتابخانه می‌توانند از خدمات امانت بلند مدت کتاب ا تا 5 سال استفاده کنند.
اهدای منابع مازاد به مراکز درخواست کننده
کتابخانه سیار آستان قدس رضوی بخشی را با عنوان اهدای منابع ایجاد کرده است. در این بخش کتب چاپی مازاد بر نیاز سازمان بر اساس اولویت و معیارهایی که در آیین نامه اهداء و مبادله کتاب آمده به مراکز آموزشی و فرهنگی اهداء می شود.
در این سیستم اداری مراکز متقاضی درخواست کتبی خود رابه سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ارسال کرده و سپس نماینده مرکز برای انتخاب کتاب به محل مراجعه و منابع را انتخاب می کنند.
این کتابخانه در سال 1397 تعداد 30 هزار جلد کتاب و 110هزار نسخه مجله را به کتابخانه‌ها و مراکز درخواست کننده کتاب اهدا کرده است.
همچنین تعداد 65 هزار نسخه کتاب از منابع کتابخانه سیار آستان قدس رضوی در امانت بلند مدت اعضا قرار گرفته است.
اهدای بیش از 12 هزار و 600 نسخه کتاب در سه ماهه نخست سال 98
کتابخانه سیار آستان قدس رضوی درمجموع سه ماهه نخست سال 1398 تعداد 12633 جلد کتاب به مراکز و سازمان های فرهنگی کتاب اهدا کرده است.
از این تعداد 2269 جلد کتاب به صورت اهدا و تعداد 5069 جلد کتاب به صورت امانت بلند مدت یک ساله در اختیار کتابخانه دانشگاه نیشابور قرار داده شده است.
همچنین 1035جلد کتاب به سازمان موقوفات آستان قدس رضوی، 719جلد کتاب به عشایر استان خراسان جنوبی، 819 جلد کتاب به شهرستان جوین، 3051 جلد کتاب به مدارس شهرستان فاروج، 1932 جلدکتاب به روستای شهید علیمردانی در 75 کیلومتری تربت جام، روستای شریف آباد قزوین و روستای بی مرز شهرستان بیرجند، اهدا کرده است.
کتابخانه سیار آستان قدس همچنین در کنار اهدای 1028 جلد کتاب برای کانون خادمیاران زاهدان، با برگزاری نمایشگاه در راه انداز کتابخانه مسجد الزهرای این شهر اقدامات موثری را به انجام رسانده است.
توزیع 1314 جلد کتاب درسی اهدایی وزارت فرهنگ و ارشاد در میان 11 کتابخانه وابسته به آستان قدس رضوی از ابتدای سال جاری از دیگر اقدامات این کتابخانه به شمار می رود.
کتابخانه سیار آستان قدس رضوی همچنین تعداد 3500 مجله به راه آهن مشهد، دارالشفای آستان قدس رضوی، بیمارستان رضوی، جمعیت حمایت از بهبود یافتگان، دادگستری کل مشهد، فیاض بخش، مرکز توانیابان، شیرخوارگاه علی اصغر، دبیرستان نمونه فرهنگ و مصیب اهدا و توزیع کرده است.
این کتابخانه از ابتدای سال جاری تعداد 310 جلد کتاب و سی دی به اعضای کتابخانه سیار امانت داده است و در مجموع تعداد 67 مراجعه حضوری به درب منزل اعضا داشته است.
450 مرکز تحت پوشش کتابخانه سیار
کتابخانه سیار آستان قدس رضوی در حال حاضر با دارا بودن قریب به 20 هزار نسخه كتاب چاپی بیش از 8 هزار 300 عضو و 450 مرکز فرهنگی را تحت پوشش خود قرار داده است.
مراکز تحت پوشش این کتابخانه در حال حاضر به یک میلیون کتاب در مخزن کتابخانه مرکزی، 400 هزار نسخه کتاب در مخزن در گردش کتاب واقع در ملک آباد و 20 هزار نسخه کتاب در مخزن کتابخانۀ سیار دسترسی دارند.
از دیگر خدمات بخش کتابخانه سیار می توان به خدمات رسانی به اعضای کتابخانه گویای رضوی، کمک در راه اندازی و تجهیز کتابخانه ها و مراکز فرهنگی، ارسال کتاب به ایستگاه های کتاب و مطالعه و... نام برد.
