ویلیام ای کتس William A KATZ
زادروز: جولای ۱۹۲۴ م
ملیّت: آمریکایی
محل تولّد: سیاتل، واشینگتن
وفات: ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۴
شهرت: اصول کار مرجع
ویلیام کتس استاد مدرسه کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاه ایالتی نیویورک در آلبانی و صاحب شهرت بینالمللی در اصول کار مرجع بود. وی در جولای ۱۹۲۴ در سیاتل، مرکز ایالت واشینگتن به دنیا آمد. در ۱۹۴۷ و ۱۹۵۱ کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه واشینگتن و در ۱۹۶۵ درجه دکترای خود را از دانشگاه شیکاگو گرفت.
کتس، مدت چهار سال کتابدار کتابخانه کینگز کانتی (واشنگتن) بود و در بخش ویراستاری انجمن کتابداران امریکا کار میکرد.
وی همچنین ویراستار نشریات بسیاری بود که برخی از آنها عبارتند از :
«آر.کیو.» (نشریه خدمات مرجع و بزرگسالان انجمن کتابداران امریکا) که هر سال ۱۲ مقاله برتر کتابداری سال قبل را منتشر میکرد. انتخاب این ۱۲ مقاله برعهده کتس بود.
«کتابدار مرجع»، فصلنامه ویژه خدمات مرجع و اطلاعرسانی نوین
«مجله آموزش کتابداری»
«مجله کتابداری»
کتس، همچنین کتابهای زیادی به رشته تحریر درآورده است که از جمله آنها میتوان موارد ذیل را نام برد:
«نشریات کتابخانهها» در ۱۹۶۹ و ویرایش چهارم آن در ۱۹۸۲
«کتابخانه شما»، ۱۹۷۹
«مجموعهسازی»، ۱۹۸۰
«دستنامه خدمات مرجع و پیوسته»، ۱۹۸۲
«خدمات مرجع و اطلاعرسانی»، ۱۹۸۲
«گزیده نویسنده» ، ۱۹۸۳
آثاری که از این نویسنده به فارسی ترجمه شده است عبارتند از:
مقدمهای بر اثر مرجع. مترجم رحیم فرحی شاهگلی. تبریز: دانشگاه تبریز.
منابع ارجاع آماده: آلماناکها، سالنامهها، دستنامهها، نشان نامهها. ترجمه و تالیف آیدین آذری؛ مقابله و ویرایش حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۴
واژه نامهها. ترجمه و تالیف آیدین آذری؛ مقابله و ویرایش حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۴.
کتابخانههای الکترونیکی و کتابداران مرجع. ترجمه محسن عزیزی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۴.
کتابشناسیها. ترجمه (همراه با افزودهها) آیدین آذری؛ مقابله و ویرایش حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۴.
دایرهالمعارفها. ترجمه همراه با اضافات آیدین آذری؛ ویرایش و مقابله حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۴
نمایهنامهها و چکیدهنامهها. ترجمه همراه با افزودههای فارسی از حمید محسنی، محسن عزیزی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۶
منابع جغرافیایی، زندگینامهای و دولتی. ترجمه با اضافات محسن عزیزی، حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۶.
مرجعشناسی (تخصصی و عمومی فارسی و غیر فارسی). به کوشش حمید محسنی؛ ترجمه همراه با افزودههای فارسی از: آیدین آذری، محسن عزیزی و حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۶.
اصول کار مرجع. ترجمه فرشته سپهر؛ ویراسته حمید محسنی. تهران: کتابدار، ۱۳۸۹.
کتس ویراستار مجموعههای متون کتابداری نیز بوده است.
اما شهرت ویلیام کتس بهعلت تألیف کتاب «مقدمهای بر کار مرجع» است که در دو جلد منتشر شده است؛ نخستینبار در ۱۹۶۹ و ویرایش هشتم آن در ۲۰۰۲٫ این کتاب اغلب بهعنوان منبعی درسی مورداستفاده قرار میگیرد.
جلد اول، «خدمات اطلاعاتی پایه»، فرایند و منابع اطلاعاتی کتابخانههای امروزی را توصیف میکند. این کتاب ابزاری برای درک انواع کتابهای مرجع پایه، بدون توجه به محل آنهاست. ویرایش هشتم این اثر علاوه بر ویرایش مطالب قبلی، پایگاههای اطلاعاتی اینترنتی را معرفی میکند.
جلد دوم، «خدمات و فرایند مرجع» شامل جنبههای پیچیده و تحلیلی فرایند مرجع است که بر اصول و شیوههای کار مرجع تأکید دارد. همچنین در این جلد تحولات مداوم و مهم پیشرفت فناوری اطلاعات، بهویژه نقش اینترنت در فرایند مرجع به بحث گذاشته شده است.
ویلیام کتس در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۴ درگذشت. دوستان و شاگردانش او را در کار مرجع صاحب اطلاع میشناختند. وی همواره دانشجویانش را با سؤالهای بسیار به چالش میکشاند. ویلیام کتس را شخصی مشوق، شوخ طبع، و بلندنظر میشناسند که هم انسانی بزرگ و هم استادی بزرگ بود.
"ما نه تنها شناخت منابع را از او میآموزیم، بلکه انسانیت، فروتنی، و حوصله لازم را برای آنکه کتابدار مرجع موفقی باشیم نیز از او فرا میگیریم" .