شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که سیستمتان رفتار عجیبی را در پیش گرفته است که حس می‏کنید این مشکل ناشی از ویروس باشد. اما با وجود نصب آنتی ویروس به روز، آنتی ویروس واکنشی نشان نمی دهد. و یا اینکه ویروس باعث غیرفعال شدن آنتی ویروس شده است و یا اجازه نصب برنامه‏های امنیتی را نمی‏دهد. در این مواقع چاره‏ای نیست و باید خود آستین بالا زده و ویروس را نابود کنیم. در این ترفند قصد داریم به معرفی کار با یک ابزار جانبی بپردازیم که از طریق آن می‏توانید به هر آن چیزی که بر روی ویندوز شما در حال فعالیت است پی ببرید و در نتیجه رد ویروس را بگیرید.

ترفندهای امنیتی – پاک کردن ویروس ها بدون نیاز به آنتی ویروس

در ابتدا نیازمند یک ابزار کم‏حجم و قابل حمل به نام Autoruns هستیم. کار این برنامه نمایش تمامی نرم‏افزارها، فایل‏های Dll، Codecها و سایر فایل‏های اجرایی ویندوز است.
ابتدا Autoruns را با حجم تقریبی ۶۰۰ کیلوبایت از آدرس زیر در سایت مایکروسافت دانلود نمایید:
http://technet.microsoft.com/en-au/sysinternals/bb963902.aspx
پس از دانلود فایل، آن را از حالت فشرده خارج کرده و برنامه را با دو بار کلیک بر روی فایل autoruns.exe اجرا کنید.
روش استفاده از نرم‏افزار
پس از اجرای برنامه بر روی دکمه Agree کلیک کنید تا وارد محیط برنامه شوید.
این برنامه دارای چندین تب است که در هر تب فایل‏های اجرا شده مربوط به هر مورد قابل مشاهده است.
در تب Everything تمامی برنامه‏ها و فایل‏های فعال قابل مشاهده هستند.
روش کار کلی نرم‏افزار به این صورت است که اگر می‏خواهید یک نرم‏افزار و یا فایل، تنها در راه‏اندازی مجدد سیستم اجرا نشود تیک کنار آن را بردارید. دقت کنید که در همان لحظه فعالیت برنامه متوقف نمی‏شود و پس از اولین Restart سیستم، فایل اجرا نخواهد شد. اما اگر می‏خواهید که فایل به هیچ وجه اجرا نشود و کاملا از لیست Autoruns پاک شود بر روی آن راست کلیک کرده و سپس Delete را انتخاب کنید.
شناسایی برنامه‏های مشکوک
برای پی بردن به برنامه‏های ویروسی و تفکیک آن‏ها از برنامه‏های مربوط به ویندوز و برنامه‏های سالم دیگر، باید به قدر کافی آزمایش کرده باشید و تجربه بدست آورده باشید. اما در اینجا به ذکر چند نکته در مورد تشخیص برنامه‏های سالم از ناسالم می‏پردازیم:
۱٫ اصولا برنامه‏هایی که در ستون‏های Publisher و Description دارای اطلاعاتی نباشند بسیار مشکوک به ویروس هستند، چرا که دارای هویت نیستند.
۲٫ اگر نام برنامه برای شما آشنا بوده با اطمینان نمی‏شود گفت که ویروس نیست. در بیشتر مواقع ویروس‏ها با نام‏هایی ظاهر می‏شوند که بخشی از تشکیلات ویندوز تصور می‏شوند، مانند Diskfix ،SearchHelper و… .
۳٫ ویروس‏ها معمولاً  در تب Logon قرار می‏گیرند (اما نه همیشه!).
۴٫ همواره به تاریخ ایجاد و تغییر فایلها که در Properties هر فایل در قسمت Modified درج میشود توجه کنید. اگر تاریخ ایجاد آن به چند روز پیش برگردد باید تا حد زیادی به آن مظنون شوید.
۵٫ به مسیر فایل نیز نگاه کنید. در اکثر مواقع ویروس‏ها در مسیر C:\WINDOWS و یا C:\WINDOWS\system32 ذخیره می‏شوند.
۶٫ به آیکون فایل در سمت چپ نام برنامه نیز نگاه کنید. ویروس‏ها معمولا دارای آیکون‏های ویندوزی آشنا هستند.
در پایان اگر هنوز مشکوک هستید بر روی آیتم مورد نظر در نرم‏افزار راست کلیک کرده و بر روی گزینه Search Online کلیک کنید تا هویت فایل به صورت آنلاین از طریق اینترنت بررسی شود.
پاک‏سازی ویروس
وقتی شما مطمئن شدید که مظنونتان ویروس است به ترتیب زیر عمل کنید:
۱٫ آیتم مورد نظر را در نرم‏افزار Autoruns پاک (Delete) کنید.
۲٫ پروسه‏های مربوطه را در Task Manager با فشردن کلید End Proccess قطع کنید.
۳٫ فایل‏های EXE و یا DLL که مسیرشان را قبلاً مشاهده کردید، پیدا و پاک کنید و یا به صورتی قرنطینه کنید که نتوانند به صورت خودکار اجرا شوند.
۴٫ سیستم را Restart کنید.

پس از Restart سیستم موارد زیر را چک کنید:
۱٫ در نرم‏افزار Autoruns ببینید که آیتم‏های مورد نظر دوباره برگشتند یا خیر.
۲٫ در Task Manager ببینید پروسه‏های مربوط به ویروس وجود دارند یا نه.
۳٫ آیا رفتارهایی که شما را به ویروسی بودن سیستم‏تان مظنون کرد هنوز وجود دارند؟ (مانند ارورهای مختلف).

اگر پاسخ سوال‏های بالا منفی باشد باید خوشحال باشید که خودتان بدون آنتی ویروس سیستم‏تان را پاک‏سازی کردید!

نکته‏ای مهم
این آموزش شاید برای همه افراد کارساز نباشد و کاربران حرفه‏ای هستند که با صبر و حوصله و کسب تجربه کافی به انجام مراحل می‏پردازند. باید توجه داشته باشید که در بعضی مواقع پاک‏سازی ویروس‏ها سخت‏تر از آنچه هست که گفته شد و احتمالاً مجبور می‏شوید چندین بار مراحل بالا را تکرار کرده و هر بار با دقت بیشتری در مورد آیتم‏های مظنون خود تحقیق کنید. یا در بعضی مواقع با پاک کردن آیتم در Autoruns و یا قطع کردن پروسه ویروس، دوباره پروسه ساخته می‏شود و یا فایل ویروس به راحتی پاک نمی‏شود و… . که اصولاً در این زمانها مجبوریم سخت‏گیرانه‏تر برخورد کنیم و پروسه‏های خود ویندوز مانند explorer.exe را ببندیم تا کارمان تمام شود. با کمی آزمون و خطا می‏توانید به هدفتان برسید.