روش تشخيص خطاي صفحه آبي مربوط به ايراد حافظه رم و كارت گرافيك در رايانه
تصور كنيد مدت ها وقت صرف كرده ايد تا به مراحل آخر بازي برسيد يا پروژه مهمي را كه در دست داريد تمام كنيد، اما ناگهان صفحه دسكتاپ ويندوز شما منجمد مي شود و همه زحمات شما به باد مي رود. دست آخر تنها چيزي كه مي بينيد، صفحه نمايشگر سيستم شماست كه آبي رنگ شده و نوشته هاي مبهم سفيد رنگي بر آن نقش بسته است.
در اين حالت با مشكل از كار باز ايستادن ويندوز (Windows Crash) مواجه شده ايد. به اين ايراد رايانه «صفحه آبي مرگ» مي گويند كه در اصطلاح فني خطاي BSoD ناميده مي شود. اين ايراد هنگامي ايجاد مي شود كه ويندوز متوقف شود يا هنگ كند و به دو منظور نيز طراحي شده؛ اول اعلام علت خطا و سپس آرام كردن اعصاب شما.
مطالعات نشان داده است رنگ آبي، اثري آرامبخش بر انسان ها دارد و به همين دليل در اين مورد به كار رفته است. از آنجا كه رمزگشايي صفحه آبي كار آساني نيست، همه اطلاعات لازم براي تشخيص ايراد را بايد در همين صفحه آبي و نوشته هاي سفيد رنگ آن جستجو كنيد. در اين مطلب قصد داريم جزئيات خطاي صفحه آبي را براي شما شرح دهيم. آنگاه مي توانيد مشكلي را كه موجب ايجاد خطا شده است رفع كنيد.
ايراد BSoD 101 (پيگيري علت توقف ويندوز)
خطاي صفحه آبي به دلايل متعددي مي تواند باشد، علت اصلي خطا را نوشته هايي كه خط تيره آندرلاين بين كلماتشان دارند، مشخص مي كند. برخي مواقع همين مورد، همه اطلاعات لازم را در مورد عيب سيستم در اختيار شما مي گذارد، اما بيشتر مواقع شما به اطلاعات بيشتري نياز داريد.
توصيه هايي براي عيب يابي دستگاه
تقريبا همه موارد صفحه آبي شامل بخشي متني با يك سري توصيه هاي اوليه براي عيب يابي است. اولين پيشنهاد، ري استارت كردن سيستم است. پيش از اين كار، كد خطاي خط فاصله دار و سري اعداد نوشته شده در قسمت هاي بالا و پايين اين بخش از متن را يادداشت كنيد. پاراگراف بعدي به شما اخطار مي دهد كنترل كنيد كه آيا سخت افزارهاي شما درست متصل شده اند يا بايد ارتقائات نرم افزاري و سخت افزاري را كه به تازگي انجام داده ايد، از نو انجام دهيد.
فراموشي حافظه
هر خطاي صفحه آبي با فراموشي حافظه (Memory Dump) همراه است به آن معنا كه هنگام متوقف شدن ويندوز هر چه را كه حافظه سيستم (system memory) در يك فايل نگه مي داشته، از دست داده و آن فايل را به منظور اشكال زدايي در ديسك سخت سيستم شما ذخيره كرده است. اگر براي خطا يابي طبق دستورالعمل هاي مايكروسافت پيش برويد، محتويات اين فايل از شما خواسته مي شود.
كد توقف
بخش اطلاعات فني شامل كد اصلي توقف ويندوز (Windows stop code) با فرمتي به اين شكل 0000-00-0000-00-00 است كه اعداد و حروف متشكله آن متغير است. با اين كه كد در نظر اول چندان هوشمندانه به نظر نمي آيد، اما مجموعه حروف و اعداد تشكيل دهنده آن، ابزاري براي تعيين علت از كار افتادن ويندوز محسوب مي شود. به سري اول حروف و اعداد كه پيش از سري دوم حروف و اعداد چهار رقمي كه در پرانتز قرار دارند، توجه خاص داشته باشيد. اگر گرداننده نرم افزاري (درايور) مشخصي در توقف نقش داشته باشد، در خط هاي بعدي كد توقف فهرست مي شود.
خطاي سخت افزار IRQL-NOT-LESS-OR-EQUAL(0x0000000A)
در بيشتر موارد، علت چنين ناسازگاري اي نصب نادرست گرداننده هاي مربوط به قطعه سخت افزاري است كه به تازگي نصب شده اند. براي مثال اگر دو هفته قبل وب كمي را نصب كرده باشيد و پس از آن خطاي BSoD را دريافت كنيد، اول از همه بايد سراغ وب كم برويد. پس از قطع اتصال اين سخت افزار، گرداننده هاي نرم افزاري آن را كاملا پاك كنيد. اگر با اين كار اشكال رفع شد، در سايت توليدكننده سخت افزار و اينترنت گرداننده هاي جديد مربوط به آن را جستجو و سپس دانلود و نصب كنيد. اگر اخيرا گرداننده اي نصب نكرده ايد، لازم است متن خطاي صفحه آبي را بررسي كنيد و ببينيد گرداننده مشخصي در فهرست ذكر شده است يا نه؟
در پايين ترين بخش متن صفحه آبي شايد بتوانيد يك نام فايل را ببينيد. اين گرداننده اي است كه اشكال را ايجاد كرده است. براي مثال اگر نام فايل nv4_disp.dll (يك فايل مربوط به انويديا) باشد و شما بتازگي كارت گرافيك انويدياي سيستم خود را با يك كارت گرافيك AMD جايگزين كرده باشيد، اين پيغام خطا مبني بر اين است كه شما گرداننده هاي قديمي انويديا را درست پاك نكرده ايد يا گرداننده هاي كارت گرافيك جديد درست نصب نشده اند.
روش تعويض كارت گرافيك
اگر مطمئن شديد اشكال از گرداننده هاي مربوط به كارت گرافيك شماست، سيستم را خاموش و كابل برق را از پريز جدا كنيد، سپس كارت گرافيك را جدا كنيد و آن را برداريد. پس از آن به بايوس سيستم (BIOS) رفته (در روشن يا ري استارت كردن سيستم و هنگام بالا آمدن بايوس در لپ تاپ ها دكمه F2 و در رايانه هاي دسكتاپ دكمه Delete صفحه كليد را فشار دهيد). حالا سرعت باس (bus speed) كارت گرافيك خود را بررسي كنيد. توصيه ما اين است كه فركانس PCI-E را روي حالت خودكار (Auto) قرار دهيد.
اگر سرعت سيستم خود را از طريق دستكاري تنظيمات سخت افزاري ارتقا داده باشيد (overclock)، اين كار مي تواند به صورت ناخواسته سرعت باس را به زير مقادير پايدار كاهش دهد و موجب بروز ايراد صفحه آبي شود. در چنين حالتي، فركانس PCI-E را به صورت دستي روي 100 مگاهرتز تنظيم كنيد.
بيشتر مواقع پس از تعويض يك كارت گرافيك با برند ديگر به علت تداخل گرداننده هاي آنها با خطاي IRQL مواجه مي شويد. چاره اين است كه گرداننده هاي پيشين را كاملا پاك كنيد. در سيستم هاي قديمي تر مي توانيد از نرم افزارهاي Driver Cleaner يا Driver sweeper براي اين كار كمك بگيريد. براي اجراي اين فرآيند، كنترل پنل خود را باز كرده، در ويندوز XP گزينه Add or Remove Programs و در ويندوز ويستا گزينه Programs and Features را انتخاب كنيد. سپس روي video card drivers كليك راست كرده و در انتها Uninstall را كليك كنيد. حال رايانه را ريبوت كرده دكمه F8 صفحه كليد را فشار دهيد و نگه داريد تا وارد حالت safe mode شويد.
ابزار Driver Cleaner utility را اجرا كنيد تا تمام بازمانده گرداننده هاي پيشين را كه با پاك كردن عادي از روي سيستم برداشته نشده، كاملا از روي سيستم پاك كنيد. پس از راه اندازي مجدد، گرداننده هاي مناسب براي كارت گرافيك خود را نصب كنيد. استفاده از ابزارهاي نرم افزاري شخص ثالث براي اين كار چندان ضروري نيست. بنابراين اگر با لغو نصب عادي موفق به رفع مشكل نشديد، مي توانيد اين گونه ابزارها را به كار ببريد.
خطاي (DATA_BUS_ERROR (0x0000002E
بيشتر اوقات فلش كارت هاي خراب باعث ايجاد اين مشكل مي شوند. اگر اين ايراد نبود، بررسي كنيد ماژول هاي حافظه رم DIMMS كه بتازگي به سيستم خود افزوده ايد، قابليت انطباق با مادربورد شما را دارد يا خير مورد ديگر اين كه آيا آنها به شكاف هاي اتصال (slot) به طور صحيح متصل شده اند يا نه؟ در برخي مادربوردها هنگامي كه از رم دو كاناله، سه كاناله يا چهار كاناله صحبت مي شود، پيكربندي و تنظيمات بسيار خاص و پيچيده مي شود. بيشتر مادربوردهايي كه با حافظه رم دو كاناله مي تازند، نياز دارند يكسري رم يكسان منطبق با مادربورد در شكاف هاي اتصال رم كه رنگ مشابه دارند، نصب شوند.
مثلا در مادربوردهاي MSI بايد ماژول هاي رم را يكي در ميان در شكاف هاي حافظه نصب كنيد. در مورد تنظيمات پردازنده هاي Core i7 هم بايد نصب رم را از دورترين شكاف اتصال حافظه از پردازنده شروع كنيد. در اين مورد بهترين راه مراجعه به دفترچه راهنما و سايت اينترنتي كارخانه سازنده مادربورد است.
اگر نوع حافظه با مادربورد شما منطبق و به طور صحيح نصب شده باشد و همچنان پيغام خطا دريافت مي كنيد، ممكن است زمان بندي تاخر حافظه (latency) روي مقادير زياد تنظيم شده يا شايد ماژول هاي رم شما نمي تواند از عهده فركانسي كه حافظه سيستم تان با آن مي تازد برنمي آيند. ممكن است بايوس شما نيز در تنظيمات SPD خطاي خواندن (mis-read) داشته باشد. در هر مورد بايد پارامتر هاي صحيح مورد نياز براي حافظه رم خود را در نظر داشته باشيد و در صورت لزوم، اين تنظيمات را در بايوس سيستم به صورت دستي انجام دهيد.
منبع:jamejamonline.ir
