بررسی داستان‌های کتب درسی در دورهمی «شمس»
شصتمین نشست از سلسله نشست‌های ادبی شمس به موضوع ادبیات داستانی و بررسی کتب ادبیات فارسی پرداخت.
به گزارش گنجینۀ رضوی، به همت اندیشگاه رضوی و با مشارکت انجمن علمی زبان و ادبیات خراسان رضوی، شصتمین نشست ادبی شمس، به بهانۀ داستان‌های مندرج در کتب درسی ادبیات فارسی، داستان «گلدسته‌ها و فلک» از جلال آل احمد را با حضور چند تن از منتقدین و نویسندگان مشهدی و جمعی از ادب‌دوستان و معلمین ادبیات فارسی، مورد خوانش و بررسی قرار داد.
ابتدا مجتبی انوریان یزدی که اجرای این نشست را برعهده داشت، بیان کرد: داستان‌های کتب درسی ما سال‌هاست که با یک روال عادی بدون تغییر درج می‌شود و عواملی که باعث می‌شود ما داستان‌هایی مناسب را برای کتب درسی دانش‌آموزان انتخاب کنیم اصولی است که باید به دقت مورد توجه برنامه‌ریزان کتب درسی قرار گیرد.
در ادامه دکتر علی کرامتی‌مقدم به معرفی کوتاهی از جلال آل احمد پرداخت و گفت: وی از نویسندگان تأثیرگذار ادبی است که در زمینۀ داستان‌نویسی نیز خوش درخشید و در عین حال تاریخ‌نگار و مستندساز خوبی است که تک‌تک آثار او رنج و اندوه مردم زمان خود را بیان می‌کند و همۀ آثارش تأثیرگرفته از مسائل اجتماعی روز است.
سپس دکتر محمد ریاحی با بیان اینکه وقتی ما با ادبیات داستانی برخورد می‌کنیم باید بدانیم که ادبیات داستانی بخشی از هنر است که برخورد با آن، نیاز به تخصص‌های خاص خودش دارد، افزود: وقتی فارغ از نگاهی خاص باشیم، انگار با چشم بسته در یک بیابان رها شدیم و راه به جایی نمی‌بریم و در این مورد بین دانشجویان زبان و ادبیات فارسی یا دانش‌آموزان مدارس تفاوتی نیست.
وی با تأکید بر اینکه باید به دانش‌آموز شیوۀ تحلیل آموخت، افزود: اگر من به عنوان یک معلم ادبیات، به دانش‌آموز بیاموزم که چگونه از نگاهی ویژه و تحلیل‌گر برخوردار باشد، با آن نگاه می‌تواند هرجا به هر شعر یا داستانی برخورد کرد، آن را بدون حضور معلم تحلیل کند؛ نه اینکه صرفاً معنای تحت‌اللفظی از یک شعر یا داستان ارائه دهیم و از دانش‌آموز بخواهیم آن را عیناً به معلم بازپس دهد.
دکتر ریاحی با تأکید بر اینکه باید شاخک‌های ذهنی دانش‌آموز را در برخورد با یک مسئله و تحلیل محتوا به حرکت درآوریم تا پرسش در ذهن او ایجاد شود، دربارۀ داستان «گلدسته‌ها و فلک» تصریح کرد: این یک داستان تقریباً بلند است که فقط کافیست برای مثال به دانش‌آموز بگوییم این داستان، داستان رشد انسان و عبور او از موانع زندگی است و حتی نیاز نیست سطربه‌سطر آن را برای دانش‌آموز به‌صورت تحت‌اللفظی تبیین کنیم.
علی براتی کجوان، نویسنده و منتقد مشهدی نیز به برخی داستان‌هایی که از دهه‌های 50 و 60 تاکنون، هنوز در ذهن افراد باقی مانده اشاره کرد و گفت: این که چه ویژگی‌هایی این داستان‌ها را در ذهن‌ها ماندگار کرده از موارد مهمی است که باید به آن توجه کرد و در انتخاب داستان برای کتب درسی، آن را به عنوان یکی از ملاک‌ها در نظر گرفت.
در پایان، معلمین ادبیات فارسی حاضر در نشست، به بیان پرسش‌های خود دربارۀ چگونگی تدریس، شیوۀ انتخاب داستان‌های ادبیات فارسی و ملاک‌های انتخاب و مسائلی از این دست پرداختند که کارشناسان حاضر در جلسه به آن پاسخ دادند.