اسناد صفویه تا قاجار با عنوان «اسناد ماندگار» منتشر شد
به گزارش گنجینۀ رضوی، کارشناس پژوهش اسناد کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی با بیان این‌که اسناد و مدارك در روشن‌شدن حقايق تاريخي، جايگاه ويژه‌اي دارند و پژوهشگران بدون بهره‌گيري از آن‌ها نمی‌توانند تحليلي مستند و مبتنی بر واقعیت داشته باشند، دربارۀ این اثر توضیح داد: در این کتاب که به همت کتابخانۀ مرکزی آستان قدس و با همکاری بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی منتشر شده است، بیش از 53 سند تاریخی از اسناد موجود در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی معرفی شده است.
دکتر حمیده شهیدی، نویسندۀ این اثر، اضافه کرد: ملاک اصلی در گزینش این اسناد، قدمت تاریخی، اهمیت موضوعی و تزئینات هنری بوده و سعی شده است انواع اسناد تاریخی را دربرگیرد.
پژوهشگر این اثر، به قدیمی‌ترین سند این کتاب اشاره و تصریح کرد: اجاره‌نامۀ حمام آغچه، نگاشته‌شده در رمضان 1010 هجری قمری، قدیمی‌ترین سند این مجموعه است که طی آن، حمام آغچه توسط آستان قدس به استاد درويش و استاد شاه محمد خالو به مدت يك سال با اجاره‌بهايي مشخص واگذار شده است.
وی افزود: جديدترين سند نيز مربوط به حكم سيد‌جواد ظهيرالاسلام، متولي آستان قدس در ربيع‌الثاني 1335 هجری قمری است كه موضوع آن، اهداي جامۀ مخصوص به ملك‌ميرزا‌منصور شعاع‌السلطنه، فرزند مظفرالدين‌شاه است.
شهیدی با بیان این‌که بخشي از اين اسناد، مربوط به فرمان‌های پادشاهان دوران صفويه تا قاجاريه و احكامي از شاهزادگان و حاكمان دورۀ قاجار است، خاطرنشان کرد: اين اسناد دربارۀ انتصاب‌های حكومتي و نظامي، تعيين حقوق و مواجب، دريافت ماليات يا معافيت مالياتي، چگونگي فعاليت‌های آستان قدس از دورۀ شاه‌عباس صفوی تا احمد‌شاه قاجار، نحوۀ انتخاب و گزينش متوليان آستان قدس و انتصاب آن‌ها و چگونگي ادارۀ موقوفات، اطلاعات ارزشمندی را ارائه می‌دهد.
وی ضمن اشاره به این‌که احكامي از متوليان آستان قدس در این کتاب معرفی شده كه براي پژوهشگران تاريخ ايران از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، ادامه داد: پنج عقدنامۀ ازدواج، بخش دیگری از اسناد را تشکیل می‌دهد كه در بردارندۀ هويت خانوادگی و در سطحي وسيع‌تر، هويّت ملي و تاريخي جامعه است؛ به‌علاوه، اسناد وقف‌نامه، مصالحه‌نامه و اجاره‌نامه، روابط اقتصادي و كشاورزي و چگونگي توسعۀ وقف و ديدگاه جامعه نسبت به اين سنت حسنه را روشن مي‌کند.
شهیدی در پایان یادآور شد: در راستای سهولت بهره‌گيري پژوهشگران از اسناد این مجموعه، اسناد بر اساس تاريخ صدور تنظيم شده است و در ذیل هر سند، شمارۀ شناسايي و بازيابي سند، ابعاد سند، تاريخ صدور، نوع سند و موضوع آن درج شده است. همچنين سجع مهرهاي پادشاهان و شاهزادگان و نيز متوليان آستان قدس در احكام و فرامين ذكر شده است.