ظروف تاریخی حرم رضوی، در موزۀ رضوی

به گزارش گنجینۀ رضوی، معاون موزه‌ها و ترویج میراث فرهنگی سازمان کتابخانه‌ها،موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به معرفی ظروف قدیمی مسی و برنجی قلم‌زنی‌شده حرم مطهر به قدمت دورۀ تیموریان، قاجاریه و صفویه که اکنون در موزه در معرض نمایش قرار دارد، پرداخت و گفت: قدح مسی قلم‌زنی‌شده و منقوش مزیّن به کتیبۀ صلوات خاصۀ حضرت رضا(ع) یکی از این ظروف است که از ارزش تاریخی بالایی برخوردار است. وی تصریح کرد: در قسمت بالای بدنۀ این قدح، یک نوار کتیبۀ صلوات خاصه به پهنای هشت سانتی‌متر قرار دارد و به دست حاج علی کتابعلی در سال 1172 خورشیدی به حرم رضوی اهدا شده است.
مهدی قیصری‌نیک به گلابدان فولادی به قدمت قرن نهم هجری اشاره کرد که هنر فولادکاری ایران در دورۀ تیموریان را به رخ می‌کشد و افزود: این ظرف نفیس، به شکل گنبد اماکن متبرکه به‌صورت یکپارچه ساخته شده و سازندۀ آن، برای حفظ بوی خوش مایع درون آن و زیبایی بدنه، از تعبیه‌کردن در بر روی ظرف خودداری کرده و آن را بر روی دسته کار گذاشته است.
وی در این باره اضافه کرد: ابتدای لولۀ این گلابدان، به سر حیوانی شبیه است که دهان خود را گشوده تا مایع معطر از آن بیرون بریزد. وی افزود: غیر از نوارهای برجسته‌ای که در دو طرف دسته و انتهای لوله وجود دارد، زینت دیگری بر روی آن دیده نمی‌شود و رمز زیبایی آن در سادگی است.
قیصری‌نیک به ابریق فولادی که در سال 1127 هجری قمری در اصفهان ساخته شده است و اوج هنر فولادکاری ایران را در عصر صفویه نشان می‌دهد، اشاره کرد و گفت: این ظرف شلجمی با گل‌وبرگ‌های برجسته و ظریف و تزیینات گل‌های نیلوفر و محمدی، خطوط خوش روی بدنه، ظرافت ساخت و دقت در کنده‌کاری‌ها اعجاب‌انگیز است و تراش زیبای گردن ظرف، شبکه‌های ظریف روی دسته و ظرافت نقش‌و‌نگارهای کنده‌کاری‌شده، از امتیازات خاص آن است.
وی ادامه داد: بر روی لولۀ آن، تزیینی شبیه به فلس‌های مضاعف ماهی به چشم می‌خورد و درون ترنجی در زیر لوله نام سازندۀ آن، «فیض‌الله شوشتری» به خط ثلث زیبا و به‌صورت برجسته درج شده است و در زیر دسته با خط نستعلیق خوش، نام «اسماعیل جبادار» و در اطراف گل‌وبرگ‌ها به خط نسخ خوش نام واقف (سلطان‌حسین) و محل استفادۀ آن مشاهده می‌شود.
قیصری‌نیک در پایان از برخی ظروف دیگر به‌نمایش‌درآمده در موزه یاد کرد و یادآور شد: ابریق و لگن برنجی قلم‌زنی‌شدۀ فیروزه‌نشان دورۀ قاجار اهدایی جمعی از خدّام آستانۀ رضوی در سال 1272 خورشیدی، لگن برنجی کنده‌کاری‌شدۀ مشبّک با مجسمۀ پرنده، گلابدان نقره‌ای با تزیینات برجسته، گلابدان مسی قلم‌زنی‌شده و کتیبه‌دار دورۀ قاجار، و قدح بزرگ مسی نقره‌کاری و قلم‌زنی‌شدۀ پایه‌دار دورۀ معاصر دارای کتیبه به خط نسخ از دیگر آثار ارزشمند موزۀ رضوی است.
گفتنی است که این آثار در گنجینۀ ظروف موزۀ مرکزی آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر حرم مطهر رضوی، در معرض دید علاقه‌مندان به آثار تاریخی قرار دارد.