26تیر/ سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان( 1359- ش)
یکی از این ساز و کارها، طراحی نهادی است که وظیفهی ذاتی آن حفاظت از قانون اساسی باشد. در جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان جایگاه نهاد مذکور را برعهده دارد. در کشورهای دیگر چون فرانسه و آمریکا نیز نهادهایی مشابه با شورای نگهبان پیشبینی شدهاند. قانون اساسی، قانون مادر در هر کشور مبنا و اساس تمامی تصمیمگیریها و تاسیس نهادهای هر نظام سیاسی محسوب میگردد، بنابراین هیچ تصمیمی نباید در مخالفت و تضاد با آن اتخاذ شود. شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی، ضامن اجرایی شدن این دیدگاه است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حکومت ایران را نظامی بر پایهی ایمان به خدا، اعتقاد به نبوت، امامت، عدالت و معاد معرفی میکند. در نظام جمهوری اسلامی ایران، طبق اصول مختلف قانون اساسی از جمله اصول چهارم، هفتاد و دو، نود و یکم، نود و سوم و نود و چهارم، شورای نگهبان قانون اساسی مسئول تطبیق مصوبات مجلس شورای اسلامی با شرع و قانون اساسی میباشد. ترکیب شورای نگهبان به این صورت میباشد:
1-شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسائل روز، که انتخاب این عده با رهبر و شورای رهبری است.
2-شش نفر از حقوقدانان در رشتههای مختلف حقوقی که از میان حقوقدانان مسلمان به وسیلهی شورای عالی قضایی به مجلس شورای ملی معرفی میشوند و با رای مجلس انتخاب میگردند.
اعضای شورای نگهبان برای مدت شش سال انتخاب میشوند، ولی در نخستین دوره پس از گذشت سه سال، نیمی از اعضای هر گروه به قید قرعه تغییرمییابند و اعضای تازهای به جای آنها انتخاب میشوند.
منبع: شوراي نگهبان (تاريخچه و جايگاه)/ تاليف: علي آدمي ابرقويي، حسين عطوف.- تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامي، ۱۳۹۲.