4مرداد/ مرگ رضاخان پهلوی در آفریقای جنوبی در تبعید( 1323ش)

رهبران کودتای عراق ابتدا به ایران پناهنده شدند. انگلیسی‌ها خواهان تسلیم کردن پناهندگان عراقی از سوی ایران شدند، اما رضاشاه نپذیرفت و موجب خشم انگلیسی‌ها شد.
در روز اول تیر ماه 1320دولت آلمان نازی به اتحاد شوروی حمله نمود و در عرض چند روز بخش بزرگی از خاک اروپایی آن را تصرف نمود. دولت انگلیس و شوروی از رضاخان خواستند تا آلمان‌های مقیم ایران را اخراج نماید. آنها با طرح این ادعا شرایط را برای حمله به ایران آماده کردند. رضاخان که فکر می‌کرد آلمان‌ها پیروز جنگ هستند، نمی‌توانست تمامی خواسته‌های متفقین را به اجرا بگذارد.
در نیمه شب سوم شهریور یک ستون از قوای مختلط انگلیسی و هندی از بصره عزیمت نمود و در نهایت سکوت و آرامش از اروند رود گذشت و سحرگاه در ساحل ایران پیاده شد و خرمشهر و آبادان را مورد حمله قرار داد. نیروهای نظامی شوروی نیز روز سوم شهریور به شهرهای ارومیه، اردبیل و تبریز و روز چهارم به گرگان حمله‌ور شدند و از راه آبی بندر پهلوی( انزلی) را به تصرف خود درآوردند. هواپیماهای این کشور قبل از ورود نیروهای خود شهرها را بمباران می‌کردند تا مردم را به وحشت بیندازند و هنگام ورود به شهرها با مقاومتی روبه‌رو نشوند.
رضاخان با شنیدن اخبار در مورد جنگ از سوی ارتش خشکش زد و ناگهان احساس ضعف کرد. بعد از جلسه‌ای که رضاخان با سفیران شوروی و انگلیس داشت به این نتیجه رسید که دیگر همه فرصت‌ها به پایان رسیده است و انگلیس و شوروی کار را برای یکسره کرده‌اند و او باید برود. روز 25 شهریور ماه خبر نزدیک شدن ارتش سرخ به اطلاع رضاشاه رسید. او آگاه بود که آنها برای سرنگونی او می‌آیند. بعد از آن رضاخان از فروغی نخست‌وزیرش خواست تا متن استعفای او را بنویسد. از روز 25 شهریور، آزادی زندانیان سیاسی آغاز شد و تا شاه از کشور خارج نشده بود بیشتر آنان آزاد شده بودند. رضاخان در پنجم مهر ماه سال 1320به همراه فرزندان و یکی از همسرانش به سفری نامعلوم رفت. سرانجام این دیکتاتور بزرگ در چهارم مرداد 1323 در تبعید و انزوا از دنیا رفت.
منبع: رضا شاه "از الشتر تا الاشت" نياي لر رضاشاه/ پژوهش و تاليف کيوان پهلوان.- تهران: آرون، ‎۱۳۸۳.