1شهریور/روز بزرگداشت ابن سینا-روز پزشک
ابنسینا در خانوادهای دوستدار علم و دانش پرورش یافته بود و از همان دوران کودکی بر قرآن و علوم دینی تسلط یافت. وی در سن شانزده سالگی به عنوان پزشک معروف شد و پس از معالجهی موفقیتآمیز نوح بن منصور، شاهزادهی سامانی به کتابخانهی سلطنتی سامانیان راه یافت. مطالعه فراوان در این کتابخانهی غنی، ابنسینا را قادر ساخت که در علوم دیگر از جمله ماوراءالطبیعه مهارت پیدا کند.
ابنسینا در کشورهای غربی به نام اویسنا(Avicenna ) شناخته میشود. وی دستاوردهای بسیاری در زمینههای پزشکی، تاریخ طبیعی، متافیزیک(مابعدالطبیعه) و معرفت دینی داشت. ابنسینا در اروپا با لقبهایی که به معنی شهریار پزشکان است پرآوازه شد. وی همردیف بزرگان دورهی رنسانس اروپا به شمار میآید که به شاخههای گوناگون دانش میپرداختند و در چند زمینه کارشناس و ماهر بودند.
ابنسینا را بیشتر برای دانشنامهی پزشکی ماندگارش، قانون به یاد میآورند. این کتاب مرجع دست کم تا 600 سال پس از درگذشت نویسندهاش همچنان راهنمای پزشکان مسلمان و اروپایی بود.
ابنسینا نخستین پزشکی بود که تشخیص داد میکروبها از راه هوا، آب و خاک منتقل میشوند. او به درستی عامل بیماری آنکیلوستومیاسیس(عفونت کرم قلابدار) را کرمهای رودهای معرفی کرد. او عمل جراحی انجام میداد و گفته میشود به هنگام عمل جراحی ردای سبز میپوشید. او ابزار جراحی نیز ساخت که سوندی برای چشم از جمله آنها است(خان، 1388: 65). کشف تومورهای مغزی و زخمهای معده به ابن سینا نسبت داده میشود. او اولین کسی بود که آماس و تورم غشای مغز را به درستی تشخیص داد و به ماهیت واگیر دار بودن مرض سل پی برد. او سکتهی مغزی و فلج صورت را تشریح کرد و قادر شد که بین حملات صرع و تشنجات غشی تفاوت بگذارد. وی همچنین در کاربرد داروها بر فواید گیاهان تاکید داشت.
وی در تمام ایام عمر، تلاش میکرد در دانش راههای تازهای را کشف نماید؛ اما گاهی اتفاق میافتاد که تلاشهایش نتیجه نمیداد. در این مواقع وضو میگرفت و راهی مسجد میشد. در خلوت مسجد به نماز میایستاد و بعد از نماز به نیایش مشغول میشد و از خداوند درخواست میکرد که او را در فهم آن مسئله یاری دهد.
بوعلی سینا نهایت دقت و تلاش خود را در رفع درد و رنج بیماران به کار میگرفت. او پزشکی بود که با کمال خوشرویی و مهربانی از بیماران خویش عیادت میکرد و با کمال مراقبت و دلسوزی به معالجهی بیماران میپرداخت. وی میگوید: من از بسیاری از بیماران که احساس میکردم کمبضاعتند حقالعلاج نمیگرفتم و به بعضی از آنها از داروهایی که در مطب داشتم رایگان میدادم. در شرح احوالش نوشتهاند که: (( به هنگامی که در گرگان اقامت داشت، دستور داده بود که صندوقی را در راهرو اتاق کارش به دیوار نصب کنند تا هر کدام از بیماران، در صورت تمایل هر مقدار که میخواهد به عنوان حق درمان در آن صندوق بریزد)).
منابع:
1-سهامی، علی(1387). ابو علی سینا. تهران: تيرگان.
2-خان، آیشا ؛مترجم حسن سالاري (1388). ابنسينا شهريار پزشکان. تهران. فاطمی.
3-آسمانی، امید؛ ساجدی، علیمحمد(1389). ملاحظات اخلاق علمی و عملی در زندگی و آثار ابن سینا. فصلنامه علمی، پژوهشی طب و تزکیه. شماره 76.
4-تقدیری، علی(1392). اسوههای سختکوش. نشریه خانوادگی، فرهنگی و اعتقادی نسیم. شماره 45. سال چهارم.