به بهانه چهلمین روز درگذشت مردی که وقفیاتش، ثبت تاریخ محلی قوچان را کلید زد

به گزارش گنجینه رضوی، رئیس ادارۀ اسناد آستان قدس رضوی در چهلمین روز درگذشت تاریخ‌نگار بزرگ و فعال حوزۀ فرهنگ خراسان، استاد محمد جابانی، از او به عنوان یکی از بزرگترین واقفان اسناد تاریخ شهری خراسان نام برد و اظهار داشت: مرحوم جابانی در سال ۱۳۹۰ مجموعه نفیسی شامل بیش از ۷۰۰ قطعه عکس تاریخی از قوچان، بیش از 3هزار برگ سند تاریخی، چندین جلد نسخه خطی در موضوعات مختلف و نیز کتابخانه شخصی خود را به کتابخانه آستان قدس رضوی اهدا کرد که این وقف باعث اجرای طرحی با عنوان «تاریخ محلی قوچان» شد که به‌ صورت عمده به مستندسازی و مصاحبه با افراد مختلف در مورد شهر قوچان می‌پردازد.
دکتر الهه محبوب به ذکر نام برخی از ارزشمندترین اسناد اهدایی این مورخ بزرگ پرداخت و اظهار داشت: حکم قهرمان میرزا (پسر هشتم عباس‌میرزا، نایب السلطنه، و برادر محمد شاه) مبنی بر واگذاری ریش سفیدی و سرخیلی طایفه قمری در زوارم شیروان به فیض‌الله بیگ و اعطای تخفیف مالیاتی به وی و طایفه‌اش (تاریخ سند 1250 قمری)؛ مبایعه‌نامه بین الله‌یار، فرزند طهماسب زنگلانلو، با آقا حبیب‌الله، فرزند محمدطاهر زنگلانلو، در باب فروش سه قطعه زمین آبی زار در مزرعه شیرمرغ از ولایت خبوشان (تاریخ سند 1256 قمری)؛ وقف‌نامه آقا حسن‌علی، نوۀ آقا صادق قوچانی، در وقف یک باب دکان خود در قصبه قوچان و تعیین مصارف آن جهت تعزیه‌خوانی امام حسین(ع) (تاریخ سند 1296 قمری)؛ حکم شجاع‌الدوله به قمر آغا، خواهر قهرمان‌خان (نایب الحکومه قوچان)، در مورد ضرورت داشتن چند سوار برای حفاظت از طایفه میلانلو و دستور به وی برای انتخاب این سواران با کمک کدخدایان و ریش سفیدان (تاریخ سند 1302 قمری) و فرمان آقا محمدخان قاجار به محمودخان بیگ مبنی بر ممنوعیت ورود افراد اردوی همایونی به داخل قلعه قوچان و لزوم فروش اجناس توسط مردم به این افراد در بیرون قلعه (تاریخ سند 1211 قمری)، غیر ازاحکام و فرامین، قباله‌هاي ازدواج، مبایعه‌نامه‌ها، قراردادهای فروش و شكايت‌نامه‌ها از جمله اسنادی است که در این مجموعه وجود دارد و از نظر فرهنگی وتاریخی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
محبوب افزود: دراين مجموعه تعداد 695 قطعه عكس قديمي شهر قوچان از دوره قاجار تا دورۀ معاصر ديده مي‌شود که عکس‌های شجاع‌الدوله امير تومان، عبدالرضا خان شجاع‌الدوله، كارگزاران حكومت اميرحسين خان و محمدناصر شجاع الدوله، عبدالرضا خان شجاع الدوله و مأموران حكومتي قوچان در اواخر دوره قاجار، اعضاي هيئت عزاداري مسجد حاج كريمي قوچان، اولين دوره مسابقات استاني كُشتي در شهر قوچان (فضاي بيروني دبيرستان قوچان) و آموزش نظامي وتير اندازي به عشاير خراسان در دوره پهلوي، از آن جمله است.
وی همچنین به اهدای هشت نسخه کتاب خطی نفیس از سوی مرحوم جابانی اشاره کرد و گفت: فوائد الضیائیه، مصابيح القلوب، سفرقوچان، بياضچه وديوان شعرمحتشم، برخی از عناوین این نسخ خطی است. محبوب همچنین با بیان اینکه تعداد 12 نسخه کتاب چاپ‌سنگی در میان وقفیات این تاریخ‌نگار خراسانی وجود دارد، اظهار داشت: در كتابخانه شخصي اهدايي استاد جاباني نیز تعدادی كتاب چاپي کم نظیر ديده مي شود كه براي محققان خراسان بزرگ و شهر قوچان از اهميت فراواني برخوردار است.